Zo snel als je in de fabeltjesfuik verstrikt raakt, zo langzaam kom je eruit

Den Haag, 19 juni 2024.
Marjolein -ik bén beleid- Faber, oud-minister van Asiel en Migratie Beeld: Martijn Beekman

Waar volksvertegenwoordiging bottom-up werkt, werkt extreemrechtse influencing top-down. In het eerste geval is er sprake van een duidelijk belang bij een groep mensen, waarvoor een politicus wordt gevonden die dat belang moet verdedigen. In het tweede geval is het juist de politicus die (online) op zoek gaat naar mensen die hij zijn leugens op de mouw kan spelden.

Dat begint meestal met halve waarheden over immigratie, waarna de leugens in aantal en grofheid toenemen, tot de rite de passage eindigt in het volwaardige lidmaatschap van de extreemrechtse cult; reden waarom er geen klimaatontkenner is die niet óók xenofoob is. Vervolgens probeert de politieke ondernemer zijn achterban te gelde te

maken door die – tegen het eigen belang – in te laten stemmen met lagere belastingen voor de superrijken bijvoorbeeld of, in het geval van FvD, door ze maaltijdboxen te verkopen.

Dat de aanhang van Wilders verhardt, en dus geen rationele conclusies trekt uit zijn evidente onkunde en pariastatus, bewijst dat extreemrechtse kiezers op macroniveau niet meer te overtuigen zijn met de waarheid. Dat het gros van de journalisten en politici beweert van wel, is daarmee niet langer naïef maar nalatig.

© Sander Schimmelpenninck is journalist, ondernemer en columnist van de Volkskrant.

Dat gezegd hebbende is het belangrijk om onderscheid te maken tussen predikers en discipelen. Tussen macro en micro. Met de predikers moet je geen debat aangaan, maar met de discipelen moeten we het blijven proberen. Van extreemrechtse politici, vrijwel altijd hoogopgeleid, kun je hun kwaadaardigheid aannemen: zij liegen bewust en strategisch. Van hun discipelen kun je die niet aannemen; velen van hen zijn hoogstens onwetend of, via hun telefoon, onwetend gemaakt.

Rob Jetten gaf onlangs het goede voorbeeld door bij Eva Jinek in gesprek te gaan met een jonge woningzoekende die had meegedaan aan de extreemrechtse protesten in Den Haag. Een D66-stemmer wist Jetten niet van hem te maken, maar hij kon wel ‘eeuwig respect’ van de jongeman in zijn zak steken.

Hoe de druk op het lokale bestuur toeneemt | Mark Boumans, VVD burgemeester Doetinchem | Buitenhof

Even nadat holbewoners scheldend door Amsterdam waren getrokken, zongen acht Nederlanders van kleur het Wilhelmus – Parool 13OKT2025

Enkele tientallen relschoppers trekken door Amsterdam na afloop anti-immigratieprotest – NRC 12OKT2025

Op de hoek van de Prinsengracht en de Leidsegracht werd door enkele tientallen, veelal in het zwart geklede mannen, zwaar vuurwerk afgestoken. De harde kern werd al snel omsingeld door de politie, zag een verslaggever van NRC. Relschoppers joelden en riepen onder meer: „Wij zijn Nederland”.

Het gaat om relschoppers die vermoedelijk eerder op de middag hebben deelgenomen aan een anti-immigratieprotest. Die manifestatie begon en eindigde op het Museumplein en verliep relatief rustig. Enkele duizenden actievoerders trokken door het centrum. Zij mochten niet afwijken van de vooraf aangekondigde route. Er was de hele middag veel politie op de been. Voorafgaand aan het protest werden twee personen aangehouden. Ook vond een tegendemonstratie plaats.

Amsterdam op scherp tijdens dag van protesten: ‘Hier kan ik jullie veiligheid niet garanderen’ – Volkskrant 12OKT2025

Twee aanhoudingen bij anti-asieldemonstratie Amsterdam – NRC 12OKT2025