GroenLinks-PvdA, D66 en ChristenUnie scoren in hun verkiezingsplannen het best op gebied van wonen

Build like there’s no … yesterday” by identity chris is is licensed under CC BY-NC-SA 2.0

Landelijke verkiezingen Wonen, klimaat, defensie: tien partijen lieten hun partijprogramma’s doorrekenen door het CPB. Hoe haalbaar zijn ze? En hoeveel gaan ze kosten?

GroenLinks-PvdA, D66 en ChistenUnie scoren in hun verkiezingsplannen richting 2030 het best op het gebied van wonen. De VVD snijdt als enige grote partij fors in de uitgaven van de overheid, zoals die nu zijn voorzien. Alle partijen verhogen de komende kabinetsperiode de defensie-uitgaven fors om in 2035 te voldoen aan de nieuwe NAVO-norm.

Dit blijkt uit de doorrekening Keuzes in Kaart van het Centraal Planbureau (CPB), die vrijdagochtend in de aanloop naar de verkiezingen op 29 oktober is gepubliceerd. Aan de financiële uitwerking van de plannen doen dit jaar tien partijen mee en dat is twee meer (NSC en BBB) dan in 2023. PVV en SP doen bijvoorbeeld niet mee.

Krapte op de woningmarkt vormt een van de grootste problemen van deze tijd. Alle partijen hebben plannen ingediend om daar wat aan te doen, maar de uitkomsten ervan verschillen aanzienlijk. Het woningaanbod neemt bij GL-PvdA, D66 en ChristenUnie het meest toe. Mede daardoor lopen de overheidsuitgaven van D66 en GL-PvdA het meest op. De ChristenUnie weet de totale uitgaven gelijk te houden. In de plannen van VVD, CDA, NSC en Volt loopt het woningaanbod ook harder op dan nu het geval is, maar minder snel.

D66 wil in 2030 de overheid bijna 20 miljard euro meer laten uitgeven dan de stijging van de overheidsuitgaven (30 miljard) die nu al voor de komende vijf jaar is voorzien. Bij GL-PvdA is dat 15 miljard meer dan die al voorziene stijging.

Voor het eerst bevat Keuzes in Kaart ook een oordeel van het Planbureau voor de Leefomgeving die de klimaat- en stikstofplannen van de partijen doorlichtte. Vorige edities rapporteerde het PBL daar nog apart over en konden partijen kiezen of ze mee wilden doen of niet. De plannen van GroenLinks-PvdA, D66, ChristenUnie en Volt scoren het best als gekeken wordt naar klimaat en stikstofuitstoot.

Vrijwel alle partijen zetten een rem op de stijging van de zorguitgaven. Bij ongewijzigd beleid stijgen de zorguitgaven (nu al 155 miljard, meldde het CBS deze week) de komende kabinetsperiode met 16 miljard euro.

De VVD, het CDA, de BBB, de SGP en JA21 nemen maatregelen om de komst van asielmigranten te beperken.