Hoofdpijndossier rondom stadsverwarming bereikt toppunt: wat gaat fout?

Vattenfall Warmtenet © Nijkamp Aanneming

Gemeenten en het kabinet hebben grote plannen met duurzame stadsverwarming, zeker met het oog op de klimaatdoelen. Maar tegenslagen zitten die overgang in de weg. “Uiteindelijk kunnen we beter over op een nieuw soort netten.”

De overheid wil dat in 2050 een derde van alle huishoudens op een warmtenet is aangesloten. Er zijn openlijke twijfels over de haalbaarheid van dat plan, omdat de prijzen van stadswarmte vaak hoger uitpakken dan verwacht.

Het hoofdpijndossier rondom het warmtenet speelt al langer, maar bereikte de afgelopen weken een toppunt. Zo strandde dinsdag een akkoord in de gemeente Amsterdam om sociale huurders tegemoet te komen met hun hoge rekeningen.

Woningcorporaties stoppen steeds vaker met de aansluiting van de warmtenetten vanwege de hoge kosten. De politiek probeert in te grijpen. Wat is er aan de hand?

Wat is stadsverwarming?

De meeste mensen gebruiken nog steeds aardgas om hun huis te verwarmen. Nederland moet in 2050 klimaatneutraal zijn: iedereen zal zijn huis dan op een CO2-neutrale manier moeten verwarmen. Warmtenetten, ook wel stadsverwarming, is een van de manieren om dat te doen in stedelijk gebied.

[…]

In Nederland zijn op dit moment zo’n 500.000 huishoudens aangesloten op een warmtenet. De netten zijn in handen van energiebedrijven. Afnemers van stadsverwarming kunnen niet zelf kiezen en moeten het doen met de beschikbare aanbieder.

[…]

Hoe nu verder?

De spoedwet van Jetten kan een tijdelijke oplossing bieden, denkt Annelies Huygen, hoogleraar regulering van energiemarkten aan de Universiteit Utrecht. Zij noemt het wel een “lapmiddel”. De hoogleraar doet al jaren onderzoek naar de netten en vertelt dat die in het buitenland tot drie keer goedkoper zijn, onder meer doordat er daar geen koppeling aan de gasprijs is.

Huygen vindt daarnaast dat onze netten best traditioneel zijn. “We kunnen beter overgaan op nieuwe concepten, zoals het zonnewarmtenet.” In Zweden, maar ook kleinschalig in Haarlem zijn ze al bezig met zo’n revolutionair warmtenet. Nu nog duur, maar wél de toekomst volgens Huygen. “Uiteindelijk is het doel een min of meer energieneutrale wijk, waarbij je verwarmen, koeling en elektriciteit met elkaar integreert.”