Wel werk, geen woning, geen hulp: economische daklozen moeten zichzelf redden
Economisch daklozen
Rachel (47) en haar dochter behoren tot de snelgroeiende groep verborgen daklozen. Voor hen schieten hulp en noodopvang tekort, vindt ook de VNG.
Haar zeventienjarige dochter vertelt op school niet dat ze met haar moeder als ‘economisch dakloze’ in een noodopvang in Amstelveen verblijft. Maar Rachel (47) zelf brengt het tijdens oudergesprekken op school – haar dochter doet dit jaar vwo-eindexamen – ook niet ter sprake. „Haar mentor weet van niets. Vriendinnen komen hier niet over de vloer. Ze doet het goed op school. Dus vraagt niemand hoe het thuis gaat.”
Rachel en haar dochter horen sinds vorig jaar juni tot de groeiende groep daklozen met een baan, maar zonder eigen woning. Ze moeten het doen met een kamer op een tijdelijk opvangadres voor economische daklozen in Amstelveen. Eerst met zijn drieën, met ieder een eigen bed in een kleine kamer, maar de oudste dochter (21) heeft inmiddels een plek gevonden in een studentenhuis. Rachel werkt overdag in de kinderopvang in de Bijlmer. De jongste blijft vaak wat langer hangen op school of zoekt na schooltijd een veilig plekje in de bibliotheek om verder te leren. „Soms kom ik thuis”, zegt Rachel, „en dan zie ik dat ze gehuild heeft. ‘Ben je verliefd?’, vroeg ik eerst. Toen gaf ze toe hoe zwaar het allemaal is.”
Volgens het CBS telde Nederland in 2021 zo’n 32.000 daklozen. Ze hebben geen eigen woonadres en slapen in de opvang of soms bij vrienden of kennissen. Begin 2009 – het eerste jaar waarin het CBS cijfers over het aantal daklozen publiceerde – waren dat er zo’n 18.000. Voor het merendeel mensen met een psychiatrische of verslavingsproblematiek. Al voor de coronacrisis en de toenemende woningnood kwam daar een nieuwe, snelgroeiende groep bij: de economisch daklozen, zelfredzame mensen zonder voornoemde problemen. Hoeveel er daarvan zijn, weet niemand: in de statistieken zijn ze niet zichtbaar, want het CBS baseert zich op gegevens van de daklozenopvang, het aantal daklozen dat bijstand ontvangt en het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem.
Volgens experts is de schatting van het CBS daardoor veel te laag, ze denken dat er misschien 100.000 verborgen daklozen zijn. Omdat ze buiten de definitie vallen, is nauwelijks hulpverlening of noodopvang voor deze groep.