Ouderen moeten het straks vooral zelf, thuis en digitaal gaan oplossen
Met de slagzin “zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan”, vatte het kabinet vorig jaar samen welke richting het opgaat met de ouderenzorg in Nederland. Wonen in een verpleeghuis is straks echt alleen nog weggelegd voor wie niet meer thuis kan blijven.
Maar die boodschap is nog niet aangeslagen, zo blijkt vandaag uit onderzoek van branchevereniging ActiZ. Tachtig procent van de Nederlanders zegt nog niets geregeld te hebben voor later. Bijna alle ondervraagden kijken bij goede ouderenzorg vooral naar de overheid en zorgorganisaties.
Intussen kampt de ouderenzorg met een kluwen van in elkaar grijpende crises: van personeelstekort en oplopende wachtlijsten tot woningtekorten en bureaucratische rompslomp. Speciale seniorenwoningen, een transitie naar meer wijkverpleging en mantelzorg én technische innovaties moeten volgens het kabinet uitkomst bieden. Hoe staat het met die plannen?
Drempelloze huizen
“Hoe eerder we die realiteit onder ogen zien, hoe sneller we aan de slag kunnen”, schreef minister Conny Helder voor Langdurige Zorg en Sport vorig jaar over haar beslissing om het aantal verpleeghuisbedden te bevriezen op 130.000. Dat kon echt niet anders vanwege personeelstekort, gaf ze als reden.
Een klein jaar verder is de realiteit al anders. Er blijken ineens “onomkeerbare plannen” voor extra verpleeghuisplekken. De minister meldde dat er toch 4800 en mogelijk 8000 plekken bij gaan komen. Die extra bedden kunnen het verschil betekenen voor zo’n 4000 mensen die acuut opvang nodig hebben.
[…]
Steeds meer ouderen
Het aantal ouderen in Nederland zal in de komende jaren sterk toenemen. Volgens prognoses van het CBS is in 2040 een kwart van alle Nederlanders boven de 65 jaar, nu is dat nog zo’n 20 procent. Het aantal 80-plussers zal tegen die tijd zelfs verdubbeld zijn; naar zo’n 1,7 miljoen. De beroepsbevolking tussen de 20 en 65 jaar wordt relatief kleiner. Het betekent dat er over vijftien jaar minder werkenden voor een grotere groep ouderen moeten gaan zorgen.
Als meer mensen thuis blijven wonen, zal de zorg ook moeten veranderen. In de zorg werken nu al zo’n 1,5 miljoen mensen. Om die zorg in de toekomst betaalbaar te houden wil het kabinet dat het aantal werknemers niet verder stijgt. Tegelijkertijd zijn er – net als in veel andere sectoren – nu al grote tekorten. In de ouderenzorg is die krapte het grootst: er zijn ruim 20.000 openstaande vacatures.
[…]
“Je ziet dat het bevriezen van het aantal verpleeghuisplekken niet in pas loopt met de bouwplannen van nieuwe woningen”, zegt Bram Wouterse, zorgeconoom van de Erasmus Universiteit. “Met name kwetsbare ouderen die geen groot sociaal netwerk en niet veel geld hebben, kunnen hier de dupe van worden. Zij hebben straks niets om op terug te vallen.”