Actrice Antoinette Jelgersma (67) staat op een kruispunt in haar leven: Steeds beter falen
Nu pas, tegen haar pensioen bij Het Nationale Theater, speelt Antoinette Jelgersma de rol die ze al vijftien jaar op het oog heeft. Haar eigen initiatief, na een periode waarin ze als ouder wordende actrice steeds kleinere rollen kreeg. ‘Misschien had ik wel weg moeten gaan.’
Vijftien jaar geleden wist Antoinette Jelgersma (67) al dat ze Winnie wilde spelen in Happy Days van Samuel Beckett. De actrice was toen 52 en op zoek naar goede vrouwenrollen, want het aanbod was in de jaren daarvoor een beetje opgedroogd. ‘Ik merkte dat ik langzaam naar achteren schoof op het toneel. Het was tijd om zelf initiatief te nemen.’ Ze stelde het stuk voor bij de artistieke leiding van het theatergezelschap waar ze werkt. Maar helaas. ‘Het paste niet in de planning.’
Een paar jaar geleden dacht Jelgersma: het is nu of nooit voor Winnie. Haar pensioenleeftijd was aanstaande, het moment waarop ze uit vaste dienst moet bij Het Nationale Theater in Den Haag, waar ze sinds 1997 bijna onafgebroken werkt. Als freelancer zal ze blijven doorwerken; de toekomst ligt open. Ze studeerde in 1984 af aan de toneelschool in Arnhem en zit inmiddels 39 jaar in het vak. In meer dan 85 voorstellingen speelde ze; veel Shakespeare, Tsjechov natuurlijk (Drie zusters deed ze twee keer), maar ook moderne stukken, van bijvoorbeeld Elfriede Jelinek. In 2015 ontving ze de Colombina voor haar aandeel in Genesis. Ook doet ze film en tv en was ze te zien als hoofdcommissaris Marlies Kamphuis in de tv-serie Flikken Maastricht.
Dit keer stapte ze met Winnie af op regisseur Erik Whien, wetende dat hij al vele Becketts op zijn naam heeft staan. ‘Ik vertelde hem dat het stuk me aansprak vanwege de zwaarmoedigheid en dat het tegelijk zo licht en grappig is. Bovendien is het een prachtige beschrijving van een huwelijk of relatie met alle absurde gewoonten en struggles die daarbij horen.’
Whien was meteen overtuigd. Vorige maand begonnen de twee aan de repetities, samen met acteur René van ’t Hof, die Winnies man Willie speelt. Het is voor Jelgersma een bijzondere ervaring om juist op dit punt in haar leven een stuk te spelen dat gaat over vergankelijkheid, eenzaamheid en optimisme. Niet alleen gaat ze met pensioen, ook overleed vorig jaar haar man. Ze staat, zo beaamt ze, ‘op een kruispunt in haar leven’.
Happy Days is een mysterieus, absurdistisch stuk. We zien een vrouw, Winnie, die tot haar middel vastzit in een grote berg zand, in deze bewerking door scenograaf Juul Dekker geabstraheerd tot een vlak dat bespannen is met gele banden waarin Jelgersma klem zit. Het enige wat ze heeft, is een grote handtas met wat spulletjes, waaronder een pistool. Haar man Willie scharrelt om haar heen. Ze begint langzaam weg te zakken in de berg, maar blijft onverstoord en opgewekt doorpraten en herinneringen ophalen aan betere tijden. De een ziet het stuk als huwelijkskomedie, de ander als klimaatdrama.