‘Wat je erft als je in de familie Van Gogh wordt geboren, is ongrijpbaar: het bewaken van de droom van onze voorouders’
Interview Nazaten van Van Gogh
Het Van Gogh Museum viert zijn 50ste verjaardag met een expositie als ‘eerbetoon’ aan de familie die het museum mogelijk maakte en er altijd bij betrokken is gebleven. Twee familieleden vertellen over hun bijzondere rol.
Toen ze eind 2019 de nieuwe directeur van het Van Gogh Museum feliciteerden, zeiden ze tegen haar: ‘Je krijgt er een familie bij.’ Willem van Gogh en Janne Heling, bloedverwanten van de schilder aan wie het museum is gewijd, bedoelden dat grappig, maar waren tegelijkertijd heel serieus. Wat maar weinig buitenstaanders weten: de familie van Vincent van Gogh speelt nog steeds, bijna vijftig jaar na de oprichting, een belangrijke rol in het Amsterdamse museum.
‘We zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden’, zegt Janne (36). Willem (69): ‘Dat maakt deze kunstinstelling wel bijzonder.’ De plaats van het interview spreekt boekdelen: een speciale kamer in het museum met een wand vol foto’s van hun voorouders. Janne: ‘De banden tussen de familie en het museum zijn heel warm. Want ze kunnen niet zonder elkaar.’
Afstand van de erfenis
Toen de overeenkomst met de Nederlandse Staat in 1962 werd gesloten, ondertekenden de kinderen van de ingenieur die ook. Daarmee deden ze afstand van een enorme erfenis. Zie de kop die De Telegraaf elf jaar later, bij de opening van het Van Gogh Museum, zette boven een interview met de ingenieur: ‘Ir. dr. Vincent van Gogh, de man die nee zei tegen een paar honderd miljoen…’
[…]
Waarom moest de familie een rol blijven spelen bij de collectie? De ingenieur had ook kunnen proberen om die in zijn geheel te verkopen aan de Staat. ‘Mijn grootvader zei: je weet nooit wat de politiek of de regering in de toekomst gaat doen. Hij was een visionair man. Kijk naar wat er in 2013 in de Amerikaanse stad Detroit dreigde te gebeuren: de gemeente zat in financiële moeilijkheden en wilde delen van haar kunstcollectie verkopen. Daar zitten een paar Van Goghs in. Een dergelijk scenario wilde mijn grootvader voorkomen; zijn droom was om de collectie bij elkaar te houden. Net als zijn moeder, die bewust de iconische werken niet heeft verkocht. Het verhaal van de collectie is ook het verhaal van de familie.’
[…]
Kiezen voor Vincent. Portret van een familiegeschiedenis. 10/2 t/m 10/4, Van Gogh Museum, Amsterdam.
De tentoonstelling
De tentoonstelling Kiezen voor Vincent. Portret van een familiegeschiedenis laat historische foto’s zien van de familieleden van Vincent van Gogh. Daarop is te zien hoe diens schilderijen gewoon bij hen in huis hingen. De expositie toont ook beelden van de bouw en inrichting van het Van Gogh Museum, waarbij Vincent Willem van Gogh, ‘de ingenieur’, nauw betrokken was. Daarnaast hangt er veel kunst die Vincent en Theo van Gogh samen hebben verzameld.