‘Als je mensen zand in de ogen strooit, snap ik dat ze denken: sodemieter op met je stikstofbeleid’
De Partij voor de Dieren, opgericht als exclusief voor dierenbelangen, heeft de agenda geleidelijk verbreed. Lijsttrekker Esther Ouwehand ziet geen verschuiving. ‘Vanzelfsprekend nemen we het ook op voor mensen die in de verdrukking komen.’
U sloot zich in 2004 aan bij de PvdD omdat u enthousiast werd van een partij die exclusief opkomt voor dierenbelangen. Waarom sprak u dat aan?
‘Omdat je daarmee duidelijk maakt dat je altijd redeneert vanuit het belang van het kwetsbare en niet vanuit het vermeende recht van de sterkste. Dieren, natuur, klimaat, maar ook mensenrechten, moeten meestal wijken voor economische belangen.’
De PvdD heeft haar agenda geleidelijk verbreed. In het verkiezingsprogramma uit 2006 gingen de eerste zeven van negen hoofdstukken over dieren, nu een van tien. Waarom?
‘In onze beginselverklaring stond al dat alles voor ons met elkaar samenhangt. Een gezonde omgang met dieren is belangrijk voor de leefbaarheid van de aarde en een gezonde toekomst voor onze kinderen. Alles wat kwetsbaar is, staat bij ons voorop.’
Keer het tij
Er is kritiek op die verbreding. Onder anderen partij-oprichter en senator Niko Koffeman vindt dat de partij zo haar onderscheidend vermogen verliest. Trekt u zich dat aan?
‘Nee. De partij ontwikkelt zich, in een democratisch proces met de leden, en in die ontwikkeling kan niet iedereen mee. Ik denk dat dat erbij hoort.’
Maar u sloot zich bij de PvdD aan vanwege de exclusieve focus op dieren, zei u eerder. Heeft er bij u dan ook een verschuiving plaatsgevonden?
‘De ondergeschoven belangen van dieren en natuur zullen bij ons altijd vooropstaan. Maar vanzelfsprekend nemen we het ook op voor mensen die in de verdrukking komen. Ik zie daar geen verschuiving. Kijk naar wat we in de Kamer voor dieren doen. We hebben gezorgd voor een verbod op stroomstootwapens bij varkenstransporten, we hebben de subsidie voor apenproeven weten af te bouwen. Toen we twintig jaar geleden over een vuurwerkverbod begonnen, mede vanwege de stress die vuurwerk veroorzaakt bij dieren, werden we weggehoond. Nu komt dat verbod er dankzij ons. We doen nog steeds waarvoor we zijn opgericht. Het een sluit het ander niet uit.’
In 2019 stapte Femke Merel van Kooten uit de fractie omdat partijleider Marianne Thieme vond dat ze zich te veel om ‘mensendingen’ bekommerde. U vond dat niet?
‘Nee. Ik heb het altijd raar gevonden om dat onderscheid te maken. Bovendien was de fractie toen groter en je gaat niet met zes Kamerleden in de landbouwcommissie zitten. Ik zou niet weten wat er mis is met je inzetten voor het recht op een dak boven je hoofd, op toegang tot gezond eten en een gezonde leefomgeving die niet verpest wordt door het spuiten van landbouwgif, de intensieve veehouderij of Tata Steel.’
Het ironische is dat veel mensen in de omgeving van Tata Steel helemaal niet willen dat die fabriek sluit, en ook de vakbonden zijn tegen.
‘Ik snap dat, omdat de overheid geen perspectief biedt. Wij zetten de gezondheid van mensen op één en vragen ons af: past Tata daar nog in? Ik denk het niet, zeker niet op deze manier. Dan is het vervolgens zaak te kijken naar de bestaanszekerheid en werkgelegenheid. Er zijn genoeg handen nodig in de nieuwe groene economie.’
Bent u bereid 5 miljard euro in Tata te steken als de fabriek daarmee volledig wordt verduurzaamd en alle gezondheidsrisico’s worden weggenomen?
‘Nee. Waarom moet de Nederlandse belastingbetaler dat betalen, als de winsten naar de aandeelhouders gaan?’
Vanwege het strategische belang van de staalindustrie voor Europa en de werkgelegenheid?
‘Ze kunnen dat makkelijk zelf betalen. Wij vinden het ongelooflijk dat, als je jarenlang al je winsten hebt overgemaakt naar de aandeelhouders, je voor de noodzakelijke vergroening naar de Nederlandse belastingbetaler kijkt.’