‘Door statushouders hun voorrang af te nemen, los je de woningcrisis niet op’
Wooncrisis Directeur Erik Gerritsen van woningcorporatie Ymere ziet weinig in het wetsvoorstel om statushouders hun voorrangspositie op sociale huurwoningen af te nemen. „Er wordt veel geld verspild omdat dit probleem van doorstroming niet wordt opgelost. Die mensen moeten toch ergens wonen.”
“Getto’s” en „statushouderwijken” waar de leefbaarheid ernstig onder druk staat. Erik Gerritsen, directievoorzitter van woningcorporatie Ymere, voorziet grote problemen als de voorrangspositie van statushouders op sociale huurwoningen verdwijnt – zoals het demissionaire kabinet van plan is. Asielzoekerscentra en doorstroomlocaties zitten nu al overvol; Gerritsen waarschuwt voor grootschalige ‘sobere’ noodcomplexen naar het voorbeeld van Castricum, waar statushouders onder meer in een leegstaande tractorshowroom werden geplaatst.
Als het gaat om wonen zijn er op dit moment, buiten de hypotheekrenteaftrek, weinig thema’s die de politieke gemoederen zo bezighouden als de voorrang voor statushouders. Nu mogen gemeenten statushouders met urgentie versneld een sociale huurwoning toekennen, maar in het Hoofdlijnenakkoord werd beloofd om gemeenten dat te verbieden. Na een internetconsultatie, waarin onder meer gemeenten en corporaties forse kritiek uitten op het voorstel van demissionair minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting, BBB), komt de afdeling Advisering van de Raad van State naar verwachting deze week met haar advies.
In de toelichting op het wetsvoorstel schrijft Keijzer dat ze de positie van statushouders op de woningmarkt wil „normaliseren” ten opzichte van reguliere woningzoekenden. Statushouders moeten op de reguliere wachtlijst voor een sociale huurwoning, of op zoek naar onderdak bij familie of in de vrije huursector.
Erik Gerritsen (63) heeft als voormalig topambtenaar een gezaghebbende stem in Den Haag. Sinds 2021 is hij directievoorzitter van Ymere, met 83.000 woningen in metropoolregio Amsterdam de grootste corporatie van Nederland.
Gerritsen kan weinig sympathie opbrengen voor het wetsvoorstel. Volgens hem leidt de discussie rond statushouders af van het werkelijke probleem: het schreeuwende tekort aan sociale huurwoningen. „Door statushouders hun voorrang af te nemen, los je deze woningcrisis niet op. Deze maatregel zou bij ons naar schatting een maand wachttijd schelen”, zegt Gerritsen. „Eén maand, op een wachtlijst van tien jaar. Slechts 0,3 procent meer kans op een sociale huurwoning.”
De woningen die nu naar statushouders gaan, zo zegt hij, zijn veelal flexwoningen tot 40 vierkante meter. Daarbij gaat het volgens Gerritsen om veel kleinere percentages dan sommige partijen schetsen. „Nog geen 7 procent van ons totale aantal vrijgekomen woningen ging vorig jaar naar statushouders.”
Ook statushouders vallen onder die kwetsbare doelgroepen. De landelijke corporatiekoepel Aedes meldt dat jaarlijks 5 tot 10 procent van de beschikbare corporatiewoningen naar statushouders gaan, al zijn exacte cijfers niet beschikbaar. Uit een rondgang van NRC blijkt dat het aantal statushouders dat een sociale huurwoning toegewezen krijgt per gemeente en per woningcorporatie flink kan verschillen.
Woningcorporatie Havensteder, met ruim 42.000 woningen actief in de stadsregio Rotterdam, wees vorig jaar 11,8 procent van de vrijgekomen woningen toe aan mensen met een verblijfstatus, tegen 9,7 procent een jaar eerder. De corporaties in de gemeente Amersfoort kwamen in 2024 gezamenlijk uit op 6,9 procent, zo blijkt uit data van Woningnet, tegen 4,2 procent een jaar eerder. Bij Lefier, een corporatie in Groningen en Drenthe, ging het om 5,8 procent. Wooninvest (Voorburg/Leidschendam) vergaf vorig jaar 5 procent van de woningen met voorrang aan statushouders.