Staatscommissie pleit voor ‘gelijkheidsplicht’ voor overheidsinstanties: ‘breng artikel 1 tot leven’
Discriminatie In Nederland wordt discriminatie pas bestreden als het al te laat is, stelt de commissie. Een ‘gelijkheidsplicht’, zoals onder andere het Verenigd Koninkrijk en Ierland kennen, moet voor een ‘kantelpunt’ zorgen.
Nederland moet een wettelijke plicht invoeren die alle overheidsinstanties proactief aanspoort discriminatie tegen te gaan. Zo’n ‘gelijkheidsplicht’ is het belangrijkste advies van de Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme, een groep experts die drie jaar geleden op verzoek van de Tweede Kamer werd ingesteld, in een donderdag gepubliceerd rapport.
De „pijnlijke werkelijkheid” van discriminatie is nog altijd een structureel probleem binnen en buiten de overheid, schrijft de commissie. Hoewel artikel 1 van de grondwet voorschrijft dat iedereen in gelijke gevallen gelijk behandeld moet worden, ontbreekt het volgens de commissie aan „heldere wetgeving” die overheden aanzet deze plicht in de praktijk te brengen.
Huidige regels zijn te „reactief, versnipperd en vrijblijvend”, oordeelt de commissie, die wordt voorgezeten door PvdA-politicus en -bestuurder Joyce Sylvester. Zo is wetgeving vooral gericht op discriminatie achteraf te bestrijden met klachtenprocedures. „De ervaring leert dat reactief beleid – wachten tot er iets misgaat – per definitie te laat komt, en bovendien complex en kostbaar is.” Daarnaast heeft bijvoorbeeld slechts 37 procent van de gemeenten antidiscriminatiebeleid, benadrukt de commissie.
Vooraf toetsen
Een gelijkheidsplicht moet ervoor zorgen dat instanties altijd rekening moeten houden met discriminatie: wetgeving, beleid en uitvoering worden dan vanaf het begin getoetst op eerlijke uitkomsten en waar nodig bijgesteld. In onder andere het Verenigd Koninkrijk en Ierland bestaat zo’n plicht al.
ZIE OOK:
Een Kamermeerderheid lijkt nu wél voor een verbod op conversietherapie – om iemands seksualiteit te ‘veranderen’. Wat maakt dit voorstel anders? NRC 03SEP2025
Conversietherapie NSC, CDA en BBB zijn positief over aanpassingen in een wetsvoorstel voor een verbod op conversietherapie. Een verbod komt in zicht. „Als je het zelf hebt meegemaakt, weet je hoe schadelijk het gevoel kan zijn dat je niet mag zijn wie je bent.”
Predikant Alexander Noordijk strijdt al jaren voor een verbod op dergelijke ‘homogenezing’ en deelde zijn eigen ervaringen meermaals in de pers. Hij groeide op in een pinkstergemeente, op zijn 23ste werd hij verliefd op een jongen. Om daar ‘vanaf’ te komen, ging hij naar een ‘christenpsychiater’, die beweerde dat zijn homoseksualiteit aan een serotoninetekort lag.