Kabinet versoepelde exclusief voor Schiphol de bestaande stikstofregels
Luchthaven
Om te zorgen dat Schiphol niet hoeft te krimpen versoepelde het ministerie de stikstofregels op een juridisch „zeer wankele” manier. Het afgeven van een juridisch niet houdbare vergunning is strategie om tijd te rekken.
Minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof, VVD) heeft ondanks een negatief advies van haar hoogste stikstofambtenaar de stikstofregels voor Schiphol afgezwakt. De luchthaven kon hierdoor in september makkelijker een natuurvergunning krijgen. Deskundigen zeggen dat de vergunning waarschijnlijk niet standhoudt bij de rechter. Andere bedrijven kunnen geen aanspraak maken op de versoepeling.
Dit blijkt uit interne stukken van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) die zijn vrijgegeven na een Woo-verzoek van milieuorganisatie MOB.
[…]
Bewust vertragen
Maar een nieuwe vergunning afgeven is lastig, omdat de luchthaven teveel stikstof uitstoot en de Nederlandse natuur hierdoor te zwaar wordt belast. De vrijgegeven stukken laten zien dat het ministerie van Landbouw de procedures daarom bewust vertraagt. Hierdoor hoeft ze niet te handhaven en wordt de krimp van Schiphol uitgesteld. „Het verlenen van een vergunning waaraan juridische risico’s kleven”, schrijft het ministerie, is onderdeel van die vertragingsstrategie „om zo tijd te winnen”.
Die juridische risico’s zitten bij negen stoppende boerderijen die Schiphol begin 2023 opkocht. Met de stikstofruimte die de luchthaven koopt van veehouders uit Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht wil ze de stikstofuitstoot van vliegtuigen compenseren, en zo de vergunningaanvraag in orde maken. Schiphol hoeft hierbij – met goedkeuring van het Rijk – geen rekening te houden met de nabijgelegen kwetsbare natuurgebieden.
Dit is in strijd met de zogenaamde PAS-uitspraak van het Hof van Justitie.
[…]
Chris Backes, hoogleraar omgevingsrecht aan de Universiteit Utrecht, noemt de aanpak van de minister „zeer wankel”. Volgens Backes is het juridisch niet te verdedigen dat er aan Schiphol minder eisen worden gesteld dan aan andere bedrijven. „Eerst moet worden aangetoond dat de boerderijen niet nodig zijn om natuur te herstellen of in stand te houden. Dat die toets moet plaatsvinden is helder.”
Het ministerie laat in een reactie weten dat het die toets voor Schiphol niet heeft toegepast „omdat van private partijen niet verwacht kan worden dat zij maatregelen treffen ten behoeve van natuurherstel”.
Onderzoeker omgevingsrecht Ralph Frins van Tilburg University kan zich „moeilijk voorstellen” dat de vergunning van Schiphol standhoudt bij de rechter. Afgelopen februari heeft de Raad van State in twee vergelijkbare zaken over Limburgse veehouders nog geoordeeld dat de redenering die het ministerie hanteert onhoudbaar is. „Die uitspraak bevestigt dat de standpunten van het ministerie geen hout snijden.”
Dat Schiphol geen rekening met de natuur hoeft te houden, is opvallend. De vergunningverlening in het hele land zit juist om die reden al jaren op slot. Boerenbedrijven kunnen amper uitbreiden en bouwprojecten zijn stilgelegd. De natuur lijdt onder de stikstofneerslag en herstelt amper, daarom worden er bijna nergens nog vergunningen verstrekt. Het Planbureau voor de Leefomgeving concludeerde in februari dat er meer maatregelen nodig zijn om de stikstofuitstoot terug te dringen.
[…]
Ondertussen zwelt de kritiek op Schiphol aan rond het opkopen van boerenbedrijven. De vergunning is in strijd met de wens van de Tweede Kamer, die eind 2022 een motie aannam waarin het kabinet wordt opgeroepen om „een halt toe te roepen aan de stikstofjacht op boeren voor […] luchtvaart”. Vorige week ging Schiphol voor een tweede keer de stikstofmarkt op: de luchthaven kocht twee veehouderijen om daarmee de natuurvergunning voor Rotterdam The Hague Airport in orde te maken.