Dakloosheid: Geen mens verdient het alleen te moeten sterven op straat.
OPINIE
De opvang voor dakloze EU-migranten die de gemeente Rotterdam wil openen, is geen duurzame oplossing voor het aantal buitenslapers in de stad, betoogt Pauluskerk-predikant Martijn van Leerdam. Het is zelfs eerder een sterk staaltje van symptoombestrijding, terwijl de nood extreem hoog is.
Recentelijk stierven er afzonderlijk van elkaar drie dakloze mensen op straat in Rotterdam. Allen mannen van rond de 35 jaar. Dat is geen verrassing, gezien het aantal dakloze mensen dat al geruime tijd groeit. Een leven op straat brengt extreme stress en grote medische risico’s met zich mee.
Gelukkig zijn in het stadhuis de alarmbellen gegaan. In februari kondigde wethouder Ronald Buijt van Leefbaar Rotterdam plotseling een nieuwe daklozenopvang aan. Het plan staat donderdag 17 april op de agenda van de commissie Zorg, Welzijn, Cultuur en Sport van de gemeenteraad en moet in juni of juli gerealiseerd worden. Het plan van wethouder Buijt richt zich exclusief op dakloze EU-migranten.
Dat de deuren van de daklozenopvang nu ook voor deze doelgroep opengaan, is winst. Voorheen werden zij meestal uitgesloten van hulp. Toch zal deze nieuwe opvang de dakloosheid in Rotterdam niet werkelijk terugdringen. Daarvoor is het de verkeerde benadering van het probleem, en zitten er te veel beperkingen aan.
Acht weken is te kort
Dakloze EU-migranten vormen de snelst groeiende groep buitenslapers in de stad en verdienen meer aandacht in het dakloosheidsbeleid.
De nieuwe opvang biedt plaats voor een maximale opvangduur van acht weken, waarin de dakloze EU-migrant klaargestoomd moet worden om weer aan het werk te gaan of teruggestuurd moet worden naar land van herkomst. Voor sommige daklozen kan een kortdurende aanpak een oplossing bieden.
De woningnood wordt er echter niet minder op, waardoor doorstroming moeilijk zal zijn. Bovendien kampen daklozen die langdurig op straat leven vaak met verslavingen en psychiatrische problemen, die niet snel op te lossen zijn. Als laatste is terugsturen naar het land van herkomst dikwijls geen optie, omdat EU-migranten het volste recht hebben om hier te verblijven. De nieuw gelanceerde opvang kent dus aanzienlijke beperkingen.
Wonen is een recht
Daarnaast lijkt Buijt daklozen niet te beschouwen als kwetsbare personen die hulp nodig hebben, maar voornamelijk als potentiële overlastgevers. Pas als overlast toeneemt, ziet hij reden om een nieuwe opvang te openen.
Dakloosheid is echter in de eerste plaats geen handhavingsprobleem, maar een kwestie van mensenrechten – ook voor andere Rotterdammers op zoek naar betaalbare huisvesting. Huisvesting is een recht, geborgd in Grondwet en de Internationale Rechten van de Mens. Het is de taak van de overheid om er alles aan te doen om dit te respecteren.
In plaats van een uitgebreid plan voor betaalbare huisvesting voor iedereen die (dreigend) dakloos is, komt Rotterdam met een lapmiddel voor een betrekkelijk kleine groep EU-migranten die overlast veroorzaken en op straat leven. Dit is een tijdelijke opvang voor een beperkte groep. Dit garandeert echter onvoldoende het recht op huisvesting.
Opvang is geen oplossing
Natuurlijk is het huisvestingsprobleem niet eenvoudig op te lossen. In de afgelopen twintig jaar zijn ongeveer 25.000 sociale huurwoningen verdwenen in de stad, en dit aantal groeit nog steeds. Die bouw je niet zomaar terug.
Toch zou het de wethouder sieren als hij zou erkennen dat dakloosheid in de kern een woonprobleem is en geen migratie- of opvangprobleem. Er wachten ook tienduizenden geboren Rotterdammers op een betaalbaar huis. Als de gemeente daar niets aan doet, neemt de dakloosheid de komende jaren alleen maar toe.
Geen enkele opvang biedt daar een oplossing voor, ook niet als Buijt erin slaagt om EU-migranten binnen acht weken weer aan het werk te krijgen of terug te sturen naar hun herkomstland. Anders gezegd: het actieplan van Buijt is symptoombestrijding. Het dakloosheidsprobleem blijft bestaan.
Ds. Martijn van Leerdam
Predikant-directeur van de Pauluskerk Rotterdam
Harde botsing Leefbaar Rotterdam en dominee Pauluskerk over opvangplan EU-arbeidsmigranten
Dat Rotterdam iets moet doen aan de groeiende overlast van daklozen, daarover is iedereen het in de gemeenteraad het eens. Maar het plan van de wethouder om straks ook dakloze EU-buitenslapers op te vangen, roept bij de raadsleden veel vragen op. De dominee van de Pauluskerk botste hard met het Leefbaar-raadslid Simon Ceulemans.
“De dakloosheid zal door dit plan hooguit een beetje worden ingeperkt”, zegt Martijn van Leerdam. “Wilt u echt iets doen aan de groei van dakloosheid in deze stad? Dan moet er een onvoorwaardelijke nachtopvang komen zonder bureaucratische regels, nauwe toegangscriteria en met maximale verblijfsduur. Met uitstroommogelijkheden naar betaalbare huisvesting.”
Geen mens verdient het alleen te moeten sterven op straat.
Martijn van Leerdam, dominee Pauluskerk