Advies koloniale roofkunst: Geef geroofde eigendommen in rijksarchief onder voorwaarden terug
Geroofde eigendommen uit voormalige Nederlandse koloniën die zich in rijksarchieven bevinden, moeten teruggevraagd kunnen worden door de rechtmatige eigenaren. Maar ons land hoeft niet zonder meer op hun teruggaveverzoek in te gaan. Dat staat in een advies aan het kabinet.
Dit langverwachte advies komt van de Raad van Cultuur, het belangrijkste adviesorgaan van het demissionaire kabinet in deze gevoelige kwestie.
Het advies is erop gericht de rechtmatige eigenaren uit landen als Suriname, Indonesië en het Caribisch deel van het Koninkrijk ter wille te zijn. Maar het komt wel met een belangrijke slag om de arm.
“Terughoudendheid is op zijn plaats”, benadrukt de raad in het rapport getiteld Omgaan met gedeelde bronnen van het koloniale verleden. Advies over herstel en restitutie in relatie tot koloniale archieven.
Dat voorbehoud wijkt af van een advies dat de Raad voor Cultuur in 2020 gaf over museumstukken in bezit van de Staat. Deze zogenoemde cultuurgoederen uit voormalige Nederlandse koloniën moesten juist “onvoorwaardelijk” terug. Wel was het daarbij nodig dat het land van herkomst hierom vraagt, dus niet de rechtmatige eigenaar of nabestaanden van deze persoon.
[…]
Teruggave is het uitgangspunt: ‘Roof is onrecht’
Toch moeten we de geadviseerde voorwaarden aan teruggave niet zien als beperkingen, legt historicus Matthias van Rossum uit aan NU.nl. Hij is medeopsteller van het advies. “Het uitgangspunt voor geroofd archief is teruggave, want roof is een vorm van onrecht. Dit advies betekent een grote verandering voor de rijksarchieven als het kabinet het opvolgt.”