Waarom u steeds vaker misgrijpt in de apotheek
Nieuwste nijpende tekort in de apotheek: speciale antibiotica-drankjes voor kinderen en baby’s. Waarom lukt het maar niet de levering van essentiële geneesmiddelen op orde te krijgen? ‘Dit soort situaties gaat nog veel vaker voorkomen.’
- OORZAAK 1: Fabrikanten trekken zich terug
- OORZAAK 2: Het aantal monopolies neemt toe
- OORZAAK 3: De prijzen zijn ongelooflijk laag
[…]
Maar het echte probleem is dit’, zegt Van der Vaart terwijl hij een tabel op het scherm tovert. ‘We zijn door het afvoerputje gegaan omdat we te weinig betalen.’
Op het scherm zijn de tien meestgebruikte geneesmiddelen in Nederland te zien. Van macrogol (een poeder voor een soepele ontlasting) tot hydrochloorthiazide, een plaspil. De prijs van het duurste product: een zakje macrogol voor 16 cent. Het goedkoopst: bloedsuikerverlager metformine, 2 cent per pil.
In die 2 cent, zegt apotheker Schulpen, ‘zit dus de grondstof uit China, het tot tabletten slaan in India, het vervoer naar Europa, de Nederlandse bijsluiter en de distributie. Dan begrijp je wel dat er geen marge meer is om extra voorraden aan te houden.’
Het wrange is: op de totale uitgaven aan de zorg vormen de kosten van de generieke apotheekgeneesmiddelen een schijntje, met ruim 600 miljoen euro per jaar op ruim 100 miljard. Het komt neer op gemiddeld 1,50 euro voor een doosje van dertig tabletten.
De geneesmiddelentekorten vormen een punt van frustratie bij Toine Pieters, hoogleraar geschiedenis van de farmacie aan de Universiteit Utrecht. Dit zag je namelijk al van mijlenver aankomen, zegt hij.
In de jaren negentig en begin van deze eeuw vond er ‘een paradigmashift’ plaats in de farmaceutische wereld. Nagenoeg alle productie verhuisde van het Westen naar vooral China en India. Toen overheden erachter kwamen dat daardoor de productie van generieke medicijnen goedkoper werd, begonnen zij eind jaren nul keiharde onderhandelingen met de generieke producenten. Gevolg: een gigantische prijsval van wel 80 procent.
Pieters: ‘Sindsdien zijn er overal ter wereld tekorten. In de farmaceutische wereld hebben producenten, groothandels, verzekeraars en voorschrijvers op alle mogelijke manieren met elkaar te maken. Je kunt niet op één punt ingrijpen en dan denken dat de rest van het bouwwerk stabiel blijft. Dat bestaat gewoon niet.’
Wat er gebeurde, zegt Pieters, is dat de prijzen sneller daalden dan de kostprijs kon bijhouden. Er volgde een ‘shake-out’, fabrikanten gingen over de kop, alleen de ‘supergoedkope producten’ bleven over, veel groothandels en voorraden verdwenen. ‘We hebben met dollartekens in onze ogen het systeem gewoon dolgedraaid en ik snap niet dat de beleidsmakers dat twintig jaar geleden niet hebben voorzien.’