Op Chemelot ging het geregeld fout: vijf bedrijven staan nu voor de rechter
In een van de zalen van de rechtbank in Den Bosch gaat het deze maand dagenlang over chemische stoffen en processen, faalmechanismes, de persoonlijkebeschermingsmiddelenmatrix en snuffelpalen. Het is de taal die hoort bij een rechtszaak waarin bedrijventerrein Chemelot in de gemeente Sittard-Geleen centraal staat. Daar ging het in de periode 2015-2019 herhaaldelijk mis: ongelukken, lekkages, te late meldingen van afwijkingen in productieprocessen, werkomstandigheden die niet aan de norm voldeden.
Voor het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie is het reden geweest vier chemiebedrijven te dagen, en de houder van de koepelvergunning. De verdenkingen tegen hen variëren van nalatigheid tot dood door schuld.
Dak gekanteld
Op deze donderdag, de eerste zittingsdag, draait het om incidenten bij chemieconcern Sabic. Hoe kon het bijvoorbeeld dat het drijvende dak van een opslagtank voor nafta, een olieproduct, op 2 juli 2015 kantelde en uiteindelijk in de tank zonk? De tank was al bij ingebruikname in 1971 niet volmaakt rond. De afdichting tussen dak en wanden verdiende reparatie. Sabic wilde dat doen bij een grote onderhoudsbeurt, gepland voor over twaalf jaar. Een eerdere ingreep zou duur zijn, veel werk kosten en de bedrijfsvoering raken, legde Ronald Verrips, directeur operations bij het bedrijf, donderdag uit. Bovendien, de tank mocht van de inspectie nog worden gebruikt.
Maar op 1 juli 2015 – het was 38 graden – begon het op het Chemelotterrein naar nafta te stinken. Met een scherm van opgespoten waterdruppels wilde Sabic overlast voorkomen voor omwonenden, die massaal buiten zaten. De meeste nattigheid zou naast de tank terechtkomen. Maar doordat de wind draaide, kwam veel meer water op het drijvende dak dan voorzien. Omdat elders op het terrein ook iets aan de hand was, werd ook niet elk uur de vereiste visuele inspectie uitgevoerd. Toen het dak eenmaal was gekanteld, gingen medewerkers ook nog eens zonder adequate bescherming de opslagtank op.
Verrips geeft toe dat Sabic het met de wijsheid van nu anders had aangepakt. „Op Chemelot proberen bedrijven sowieso continu van elkaar te leren.”
Brand
Behalve Sabic zijn in het proces, door justitie Castor gedoopt, OCI Nitrogen, AnQore en Borealis Plastomers verdachte. Zij staan later deze maand voor het hekje. Hetzelfde geldt voor Chemelot Site Permit, dat ervoor moet zorgen dat het hele chemiecluster zich houdt aan de eisen van de omgevingsvergunning. Het Functioneel Parket verdenkt de vennootschap ervan die taak niet goed te hebben uitgevoerd.