Zeven vragen over kaalheid, een kwestie van pech
Alopecia
De een houdt zijn hele leven een volle bos haar, de ander begint al jong te kalen of krijgt plotseling ernstige haaruitval. Wim Köhler legt uit waardoor mensen hun haar verliezen, en wat er (niet) tegen te doen is.
De mens onderscheidt zich van de meeste andere zoogdieren door zijn bijna kale lichaam. Vrijwel alle zoogdieren hebben lekkere vachten. Behalve de hele grote, zoals de olifant en de neushoorn. En zeezoogdieren als dolfijn en walvis. En de kleine naakte molrat.
De evolutionaire voorloper van de mens raakte anderhalf miljoen jaar geleden zijn vacht kwijt door genetische aanpassing aan een nieuwe leefstijl. Waarom verloor de mens zijn haar? Een paar plekjes op de mensenhuid bleven behaard – bij de meeste mensen. Hoofdhuid, schaamstreek, armoksels en bij mannen kin en bovenlip en soms de borst.
Over dat resterende haar, vooral bovenop het hoofd, maken veel mensen zich zorgen als dat uitdunt, of als de haargrens opschuift. Een mooie bos haar is psychologisch en sociaal belangrijk. En in veel culturen seksueel aantrekkelijk. Hoewel de waardering voor haar- en baardgroei over de wereld verschilt en in de tijd varieert, is het voor veel mensen een kleine ramp als ze hun haar verliezen.
Veel mensen, onder wie relatief veel jonge, vragen de dokter of er iets tegen te doen is. Maar de moderne geneeskunde heeft zich niet heel serieus met kaalheid beziggehouden: kaalheid is niet levensbedreigend. Het idee dat kale mannen sneller een hartaanval krijgen kwam op, maar verdween ook weer.
De twee medicijnen die nu tegen kaalheid bestaan zijn niet gevonden bij een speurtocht naar zulke medicijnen. Het ene middel is ontwikkeld tegen hoge bloeddruk, het andere tegen plasklachten bij goedaardige prostaatvergroting. En de haargroei werd aanvankelijk alleen opgemerkt als bijwerking van die medicijnen. Die bijwerking is commercieel geëxploiteerd door medicijnfabrikanten.
Pas het laatste decennium is er onderzoek gedaan naar de inzet van moderne biotechnologische medicijnen of celtechnieken om kaalgeworden hoofdhuid weer te stimuleren tot welige haargroei. Maar grootschalige toepassingen zijn er nog niet. Je ziet de problemen al op je afkomen: die moderne biotechnologische technieken zijn peperduur en welke zorgverzekeraar gaat dure medicijnen tegen kaalheid vergoeden?
Er bestaan al dure behandelingen tegen kaalheid: haartransplantaties. Daarvan kunnen de kosten oplopen tot 10.000 euro. Mensen die ernstig lijden onder hun kaalheid hebben het er soms voor over. Mensen die het geld hebben en er goed uit willen zien, of het voor hun beroep of ego nodig denken te hebben ook. Het is een cosmetische ingreep die wordt uitgevoerd in commerciële klinieken.
Wat de geneeskunde weet van kaalheid en ertegen kan doen: zeven vragen en antwoorden.