‘HANDEL NU!’ – op weg naar een totaalverbod grijpt de PFAS-lobby naar een laatste strohalm
Schadelijke stoffen
Producenten van PFAS en hun klanten proberen een totaalverbod van deze schadelijke stoffen te voorkomen. Ze claimen, in een gecoördineerde opzet, dat hun PFAS veilig en onmisbaar zijn.
Chemours voelt de druk. In februari publiceren het RIVM en vier andere Europese gezondheidsdiensten een voorstel dat neerkomt op een totaalverbod op de productie, import en verkoop van producten met PFAS. Zo’n verbod is een directe bedreiging voor de inkomsten van het Amerikaanse bedrijf (omzet 2022: 6,3 miljard euro). De Chemoursfabriek in Dordrecht zou dan geen teflon meer mogen maken: teflon is een PFAS.
Chemours laat een lobbystrategie ontwikkelen door een Europees lobbykantoor die het in april deelt met klanten. Die klanten zijn verspreid over allerlei productieketens, van de auto-industrie tot textielfabrikanten. Chemours roept al die bedrijven op om Brussel snel te laten weten dat zijn PFAS unieke eigenschappen hebben en niet zomaar te vervangen zijn.
„Het is cruciaal om nu in actie te komen”, schrijft Chemours aan zijn afnemers. „Het proces wordt steeds politieker (en minder wetenschappelijk) […] De periode om gegevens in te dienen is beperkt – HANDEL NU.”
[…]
Kabels en katheters
PFAS is een verzamelterm voor een groep van duizenden fluorhoudende stoffen. Ze hebben bijzondere eigenschappen: ze zijn stabiel en stoten zowel water als vetten af. Daarom zijn ze de afgelopen decennia in allerlei producten verwerkt, van pizzadozen en regenjassen tot kabels en katheters.
Producenten zoals 3M en DuPont (waarvan Chemours een afsplitsing is) hebben het milieu vervuild met PFAS, die de gezondheid kunnen schaden. Een hoge blootstelling aan PFAS kan tot nier- of zaadbalkanker leiden. En op langere termijn kunnen PFAS ook in lage concentraties de hormoonhuishouding of het immuunsysteem verstoren, waardoor bijvoorbeeld vaccins minder goed werken.
Directe omwonenden van fluorchemische fabrieken zijn vaak in hoge concentraties blootgesteld aan PFAS. Deze week begon België een groot bloedonderzoek onder bewoners nabij een 3M-fabriek in Zwijndrecht. Maar PFAS zijn overal: in Nederland krijgen mensen te veel PFAS binnen via voedsel en water, berekende het RIVM in 2021.
In februari presenteerden de gezondheidsdiensten van Nederland en andere Europese landen een voorstel voor een totaalverbod op alle PFAS binnen de EU. Als de Europese Commissie het verbod aanneemt, op zijn vroegst in 2025, mogen producten met PFAS erin niet meer worden verkocht, geïmporteerd of geproduceerd.
[…]
Losse beweringen
„We zijn niet naïef, we weten dat er een lobby gaande is”, zegt Richard Luit van het RIVM. Hij was als adviseur betrokken bij het opstellen van het voorstel voor een PFAS-verbod. „Het is prima als klanten van Chemours naar voren stappen en nuttige informatie met ons delen. Er zitten nog steeds gaten in onze kennis, wij weten niet waar welke PFAS worden gebruikt en waarom. Maar als bedrijven losse beweringen opsturen, bijvoorbeeld als ze zonder onderbouwing stellen dat fluorpolymeren veilig zijn of niet vervangbaar, leggen we die naast ons neer.”
[…]
Chemours spoort bedrijven aan tegengestelde claims te maken. Stel dat polymeren zich niet verplaatsen, zich niet ophopen in lichaam en milieu en dat ze niet giftig zijn, staat in de strategie.
Om die claim te onderbouwen, kunnen bedrijven verwijzen naar wetenschappelijke literatuur, specifiek naar twee artikelen die zijn gepubliceerd in het tijdschrift Integrated Environmental Assessment and Management. Co-auteurs van die artikelen: medewerkers van Chemours.
[…]
In de pan stabiel
Richard Luit van het RIVM heeft het argument dat fluorpolymeren veilig zijn vaker gehoord. „Toch maken wij ons wel degelijk zorgen om polymeren. Teflon kan in de pan stabiel en veilig zijn, maar het gaat er ook om wat er daarvoor of daarna gebeurt: tijdens de productie of verwerking als afval kunnen andere PFAS vrijkomen. Het is die hele keten waar we ons zorgen om maken.”
Ook Rainer Lohmann, hoogleraar omgevingschemie aan de University of Rhode Island, kent het argument van de veilige polymeren. Hij publiceerde eerder reacties op de wetenschappelijke artikelen en ziet ze als pogingen tot greenwashing door de fluorindustrie. „Het is brutaal om te zeggen dat het eindproduct veilig is, als de productie zo vervuilend is gebleken. Neem ik het ze kwalijk dat ze een maas in de wet proberen te vinden? Nee, gezien de omvang van het verbod. Is het misleidend? Ja. Maar sommige van deze bedrijven misleiden het publiek al veertig jaar.”