Zijn multimiljonairs wel te belasten?
COLUMN
Het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal is bedoeld om de welvaart te bevorderen. Hoewel de goegemeente zich vooral druk maakt om het eerste (de stroom van vluchtelingen) en het tweede (illegale handel zoals drugs en wapens) wordt het laatste het meest misbruikt. En misschien is dat ook wel het meest maatschappij-ontwrichtend.
Maandag werd bekend dat in 2021 het aantal miljonairs in Nederland met 10 procent is toegenomen tot meer dan 300 duizend. Dat duidt erop dat de kloof tussen rijk en arm blijft groeien. Hierdoor wordt de samenleving onbeschaafder. Een maatschappij van haves en have-nots leidt tot meer onvrede, polarisatie en geweld en tot minder gemeenschapszin.
De pavlovreactie is dat de belastingen voor de rijken omhoog moeten, zoals de hoogste schijf in de inkomstenbelasting. Die zou van de huidige 49,5 procent weer naar 72 procent moeten, zoals in de jaren zeventig van de vorige eeuw.
De herinvoering van een vermogensbelasting is een andere mogelijkheid. Die werd in 2001 afgeschaft. Daarvoor kwam de vermogensrendementsheffing in box 3 van de inkomstenbelasting. Maar die is door een arrest van de Hoge Raad in een chaos geëindigd. Ook om een andere reden was die ondeugdelijk. De rijkste Nederlanders – zeg de multimiljonairs – betalen al geen box-3-taks. Zij stoppen hun geld in een eigen bv waardoor ze de heffing kunnen ontlopen. Het FD onthulde afgelopen weekeinde hierover een intern memo van de Belastingdienst.
Wie een eigen bv heeft met een ‘aanmerkelijk belang van 5 procent of meer’ valt in box 2 van de inkomstenbelasting. Belasting is verschuldigd over het uitgekeerde dividend. Maar voor het doen van privé-uitgaven lenen zij gewoon tegen een lage rente geld bij de bv, waardoor ze het dividend niet nodig hebben en in de bv kunnen laten zitten.
De ‘vlucht’ van box 3 naar box 2 vindt vooral plaats bij oud geld, aanzienlijke erfenissen, ceo’s, voetballers en omroepsterren met topsalarissen, bankiers en private-equitymanagers. ‘Weet ook, dat het bij onze grootbanken al jaren een ‘standaard’ advies is om box-3-vermogen (deels) te structureren naar box 2’, staat in de memo.
Kortom, de zogenoemde sterke schouders dragen niet de zwaarste lasten, maar betalen helemaal niks. In Nederland zelf kan door het gegoochel met de belastingboxen de heffing al worden ontweken. Maar wie veel geld en weinig geweten heeft, zoekt een buitenlandse route. Als Jesse Klaver of Lilian Marijnissen met een oproep electoraal succes dreigen te krijgen, zijn de multimiljonairs allemaal weg, zoals in Frankrijk gebeurde toen president Hollande in 2012 een rijkentax van 75 procent voor miljonairs invoerde. Hij schafte die zelf weer af.
Internationaal is al jaren een race to the bottom gaande. De hoogste schijf van de inkomstenbelasting is nu ‘slechts‘ 60 procent in nota bene Ivoorkust, een heel verschil met de 94 procent die de VS ooit hadden.
De rijken zijn in de wereld van het vrije verkeer niet te pakken. Of alle andere onenigheden zouden opzij moeten worden gezet om zich hierop te concentreren.