Baas Inspectie belastingen wil toeslagenstelsel afschaffen

Bus stop toeslagen RET
Wijzigingen doorgeven aan de Belastingdienst bus stop advertisement, Rotterdam-Centrum, Rotterdam (2023)” by Donald Trung Quoc Don (Chữ Hán: 徵國單) – Wikimedia Commons – © CC BY-SA 4.0 International.

Door het Nederlandse toeslagenstelsel komen nog steeds iedere dag mensen in financiële problemen. Daarom moet het stelsel zo snel mogelijk worden afgeschaft, zegt inspecteur-generaal Bart Snels, hoofd van de Inspectie belastingen, toeslagen en douane, in Trouw.

Jaarlijks moeten 150.000 huishoudens zorg-, huur- of een andere toeslag terugbetalen, omdat ze niet op tijd iets hebben doorgegeven. Het gaat dan bijvoorbeeld om een verandering in hun inkomen of in de samenstelling van het huishouden.

“We vragen het onmogelijke van mensen en hebben alle financiële risico’s bij de burgers neergelegd”, zegt Snels. “We tasten met de toeslagen de bestaanszekerheid van mensen aan.” Het probleem ligt volgens hem niet bij de ambtenaren, die “het goede” proberen te doen, maar bij het stelsel zelf.

[…]

Oplossing is ingewikkeld

Afschaffen is één stap, maar het toeslagenstelsel vervangen door een nieuw systeem is erg ingewikkeld, constateert Snels. “Er zijn talloze knoppen om aan te draaien, en daarbij spelen ook politieke meningsverschillen mee. Het kabinet vindt het moeilijk om hierin leiding te nemen.”

Dat er bij de overheid veel eilandjes zijn, helpt volgens Snels ook niet. “Het ene departement is bezig met de hervorming van de huurtoeslag, het andere met de zorgtoeslag, en een derde met de kinderopvangtoeslag. En er is ook nog een staatssecretaris toeslagen die de opdracht heeft om na te denken over een heel nieuw stelsel. In de Tweede Kamer is het spiegelbeeld hiervan te zien. Ik ga er niet over, maar het zou goed zijn als de Kamer tot één themacommissie toeslagen of bestaanszekerheid komt.”

De Inspectie belastingen, toeslagen en douane is een jaar geleden opgericht om de problemen op te sporen waar burgers met de overheid tegenaan lopen. De Inspectie moet daar ook oplossingen voor aandragen. Een belangrijke taak is om erop toe te zien dat de menselijke maat niet vergeten wordt in de wetgeving, uitvoering en dienstverlening van de overheid.

De Inspectie moet onafhankelijk opereren en is opgericht na de toeslagenaffaire, om te helpen het vertrouwen in de overheid te herstellen. Bart Snels, oud-Kamerlid voor GroenLinks, werd vorig jaar door het kabinet aangesteld als inspecteur-generaal.