Als de gemeente je laat stikken: Dieter won zaak om houtstook dankzij fijnstofmeter
Maken je buren te veel herrie? Dan bel je in het ergste geval de politie en keert de rust snel terug. Maar wie overlast ervaart door houtrook staat vaak machteloos. Alleen als je héle goede bewijzen verzamelt, komt de gemeente in beweging. Dieter Pientka ervoer het zelf. Hij moest er zelfs voor naar de Raad van State – en won. Dankzij zijn eigen meetapparatuur.
“Nou dat werkt weer lekker, ik word hier compleet uitgerookt in mijn huis”. “De gehele buurt staat onder de giftige houtrook.”
Het zijn zomaar twee reacties op sociale media deze week op het stookalert dat in een groot deel van Nederland werd gegeven. Het advies: laat de houtkachel even uit. “Je kunt nu buiten ruiken dat het stookalert niet is doorgekomen tot in de huiskamer.”
Het is duidelijk dat het verzoek veelvuldig in de wind werd geslagen, tot teleurstelling en woede van vooral mensen met longproblemen. Die zitten met de handen in het haar: want wat kun je doen tegen de rook van je buren?
Tik op de vingers
Twee en een half jaar. Zo lang zijn Pientka en zijn vrouw al aan het strijden tegen de houtrook van zijn buurman. Het begon met aanbellen, het volgde met een klacht bij de gemeente Borssele, en toen er nog niks gebeurde een zaak bij de Raad van State in Den Haag. […]
Modernste kachel gelijk aan zes vrachtwagens
In Nederland zijn ongeveer een miljoen houtgestookte installaties. Dit is grootste bron van fijnstof, groter nog dan wegverkeer. Het gaat om 23 procent van alle fijnstofuitstoot, bleek in 2019. De uitstoot leidt tot rond de 3000 sterfgevallen per jaar. Daarnaast ervaren een miljoen mensen in Nederland overlast.
De nieuwste houtkachels zijn wel beter dan de ouderwetse open haard, maar zelfs de modernste EcoDesign-kachels stoten nog net zoveel fijnstof uit als zes moderne dieselvrachtwagens.
Hele smerige stofjes
Nee, Pientka en zijn vrouw zijn geen longpatiënten. Ook hebben ze geen kwetsbare gezondheid. “Maar we zijn allebei chemisch opgeleid. We weten wat de impact kan zijn. In houtrook zitten hele smerige stofjes. Als we die inademen, kun je daar op de lange termijn heel ziek van worden.”
Het gaat vooral om die hele kleine roetdeeltjes, legt professor Lars Hein uit. Hij is hoogleraar ecosystem services and environmental change aan de Wageningen Universiteit en bevestigt dat de zorgen van Pientka terecht zijn. “De deeltjes die het allergevaarlijkst zijn, gaan tot 0,1 micrometer. Die dringen diep je organen binnen. Het leidt tot hartinfarcten en dat soort dingen.”
[…]
Dat het stookalert genegeerd kan worden zonder dat dit consequenties heeft, begrijpt professor Hein niet. “Als je je niet aan verkeersregels houdt, krijg je toch ook een boete?” Wat de hoogleraar betreft zou het advies om niet te stoken een verbod mogen worden. “Je zou het in ieder geval een andere status moeten geven. Omdat de gezondheidsrisico’s zo groot zijn vindt ik dat te rechtvaardigen. Het overlast dat het de buren geeft, staat niet in verhouding met plezier van de stoker.”
Hoe is de luchtkwaliteit in jouw buurt?
Op luchtmeetnet.nl kun je live kijken naar de actuele metingen zijn van de gezamenlijke milieudiensten in Nederland. Relevant is hier de concentratie fijnstof (PM2.5), maar volgens hoogleraar Lars Hein zeggen deze meetpunten op deze kaart eigenlijk niks over de luchtkwaliteit door houtstook. “Er zijn veel te weinig punten die fijnstof meten om een duidelijke uitspraak te kunnen doen hoe groot de overlast is voor de burger. En de meetpunten die er zijn, staan vaak niet in de bebouwde omgeving.”
Een alternatief is de website samenmeten.rivm.nl. Op deze site zijn officiële meetstations aangevuld met de burgermetingen. Ook die van Dieter Pientka staat hiertussen.
Regelgeving
De maximumconcentratie voor fijnstof met een diameter kleiner dan 2,5 μm (PM2,5) staat in Nederland op 25 µg/m3 (jaargemiddelde). De richtlijn van de Wereldgezondheidsorganisatie is vijf keer strenger, namelijk een jaarlijkse concentratie van 5 μg/m3.
Voor ultrafijnstof zijn geen richtlijnen.