Wat de politie ook doet vandaag, de klimaatrebellen weten dat ze winnen
Verslaggeverscolumn Toine Heijmans in Leeuwarden
28 januari 2023
Een politiemacht dienende, blokkeren burgers vandaag in Den Haag het stukje Utrechtsebaan tussen de Tweede Kamer en het ministerie van Klimaat, dat eigenlijk vooral van Economische Zaken is. Ze verzamelen op het Malieveld en lopen dan vanuit het zuidwesten de snelweg op, nemen de onderste weghelft in bezit en als het veilig is ook de bovenste, trekken in de richting van de tunnelbak en blijven daar ‘locked in’ tot ze worden weggevoerd.
Ze groeperen zich in ‘fingers’, hebben handgebaren afgesproken, twee advocaten paraat en politieliaisons met paarse vesten, en hebben geoefend in het plegen van geweldloos verzet. Zodra een agent ze aanraakt gaan ze ‘floppy’ – geen beweging, ze nemen dat ‘geweldloos’ nogal ruim.
Dit is tot in detail bekend. Iedereen was welkom op de vele trainingen en briefings in het land, journalisten en agenten ook, niets blijft geheim. Behalve Husky’s echte naam, want hij heeft een aannemersbedrijf, en justitie pakt nu overal mogelijke activisten op, een ongehoord vertoon van intimidatie.
Als de politie slim is, zegt Husky, laat ze de klimaatrebellen hun gang gaan. Het verkeer kan gemakkelijk omrijden, de hulpdiensten krijgen vrij baan, ook dat is bekend, ‘maar agenten luisteren naar commando’s, niet naar wijsheid’.
Toch weten de rebellen dat ze winnen. Uiteindelijk is het de politie die rumoer veroorzaakt, meer nog dan zij. ‘Ze maken het zichzelf heel moeilijk.’
Husky leidt de training ‘non-violent direct action’, en de dertig opgekomen rebellen blijken voorzichtige mensen, meer bezorgd dan boos. De jongeren stellen zich keurig voor met naam en pronouns, maar er zijn ook ouderen die genoeg hebben van een politiek die geen leiding neemt maar ‘overal achteraan blijft hobbelen’, en graag een strafblad riskeren.
Verberg je duimen in je vuisten als de politie komt, zegt Husky, ‘want die twisten ze en dat doet pijn’.
Demonstreren is weer helemaal terug: boeren, klimaatrebellen, corona-activisten, stakende werknemers, en justitie moet er nog steeds aan wennen. Boeven vangen is moreel eenduidig, dit niet, dat maakt het ongemakkelijk. Ook agenten houden er meningen op na. ‘Veel politiemensen hebben begrip voor de positie van de boeren, ik ook’, zei politiechef Willem Woelders deze zomer eerlijk tegen NRC. Een politieke uitspraak van het Hoofd Operatiën, die altijd apolitiek moet blijven.
De politie heeft het niet op klimaatrebellen, misschien omdat ze het tegenovergestelde van de boeren zijn. Dat is in lijn met haar reputatie: charges op kunstenaars die in Den Haag protesteerden tegen bezuinigingen, en tegen Roemenen die urenlang in de stad stonden te wachten voor een stembureau. Blokkerende boeren werden ‘gefaciliteerd’.
Alleen al het voorbereiden van een blokkade is strafbaar, zegt advocaat Ersen Albayrak, die vertelt dat een klimaatrebel recent is veroordeeld omdat er een actiedraaiboek in zijn busje werd gevonden. Het maakt iedereen aanwezig in dit zaaltje potentieel strafbaar, ook degene met een perskaart.
De politie heeft het niet op journalisten: twee Volkskrant-verslaggevers werden opgepakt bij klimaatacties, en een klacht van een AD-collega die hetzelfde overkwam is afgewezen door de rechter. Die vindt dat vrije nieuwsgaring ‘niet absoluut is’, een argument dat je meestal alleen hoort in andere landen. Dat de politie geen behoefte heeft aan pottenkijkers, kwam niet aan de orde.
Vorige week toog de Haagse politie alvast naar Castricum om klimaatrebel Lucas Winnips klem te rijden op zijn bakfiets en geboeid mee te nemen naar de cel. Daarna werden er nog zes verbaasde rebellen thuis opgepakt. ‘Krokodillentranen!’ schmierde het dienstdoende VVD-Kamerlid Michon, die justitie ook al verwart met campagnepolitiek.
Onverstoorbaar zit Winnips later een digitale briefing voor, gevolgd door bijna tweehonderd rebellen. Niet schelden, is het adagium –ook dat is geweld. Rol je spandoek op voordat je de weg oversteekt. Neem geen telefoon mee. Vertel ze niets op het politiebureau, teken niets, ‘wij gaan altijd in bezwaar’. Na afloop zijn er ‘wellbeing-teams’ en ‘therapists’ om het gebeurde te verwerken.
Ze weten: alle aandacht is aandacht voor de teloorgang van het klimaat, en ze spelen het spel graag mee.