Luxe apartementen en hippe koffietentjes schieten als paddenstoelen uit de grond in Rotterdam. Het resultaat van gentrificatie, of ‘opwaardering’ van de stad. Leuk voor wie dat kan betalen, maar wie zijn de verliezers? En wat kan beter?
Wandelend door de stad verdiepen de makers van de podcast ‘Stadswandelingen’ zich in de keerzijde van gentrificatie. Mede-initiatiefnemers van ‘Recht op de stad’ Gwen van Eijk (stadssocioloog) en Mustapha Eaisaouiyen (Tweebosbuurt-bewoner) zijn onder anderen te gast. Ook te gast: voormalig stadsdichter van Rotterdam Dean Bowen.
Waarom is het belangrijk dat we nadenken over gentrificatie?
“Gentrificatie wordt door beleidsmakers vaak gezien als iets positief: het verbeteren van buurten”, vertelt Van Eijk. “Maar gentrificatie heeft ook negatieve gevolgen voor de mensen die er wonen. Sociale huurders moeten verhuizen omdat hun woningen worden vervangen voor duurdere huur- en koopwoningen.”[…]
Wat zijn gegentrificeerde Rotterdamse wijken?
“De buurt rondom de Witte de Withstraat is bijvoorbeeld vanaf de jaren ’90 doelbewust gegentrificeerd. Dat was niet altijd zo’n hippe en gewilde plek”, zegt van Eijk. “Rotterdamse beleidsmakers proberen momenteel de Afrikaanderwijk te gentrificeren. De sloop van bijna 600 sociale huurwoningen in de Tweebosbuurt, waarvoor veel minder maar wel duurdere woningen terugkomen, is onderdeel van dat plan.”
Volgens Eaisaouiyen is Katendrecht het meest sprekende voorbeeld: “De nieuwe winkels in de buurt sluiten niet meer aan op wat de oude Kapenezen willen.” Van Eijk: “Ook de horeca trekt een ander publiek aan, mensen met meer geld dan de oorspronkelijke bewoners.”[…]
Welke Rotterdammers zijn de winnaars en wie zijn de verliezers van gentrificatie?
“Het stedelijk beleid is al jarenlang vooral gericht op de stad aantrekkelijk maken voor Rotterdammers en nieuwkomers met een hogere opleiding en dito inkomen”, zegt Van Eijk. “Andere winnaars zijn beleggers in woningen en de expats die naar Rotterdam worden gelokt”, zegt Eaisaouiyen.
De initiatiefnemers van ‘Recht op de stad’ zien Rotterdammers met lage inkomens en vooral de huidige sociale huurders als de verliezers van gentrificatie. “En zelfs steeds vaker mensen die behoren tot de middenklasse, omdat Rotterdam ook voor hen onbetaalbaar wordt”, zegt de Tweebosbuurt-bewoner.[…]
Zijn er Rotterdammers die wél een opgeknapt ‘stekkie’ kunnen vinden in hun eigen wijk?
“Vooral op Zuid willen beleidsmakers dat er meer woningen komen voor sociale stijgers: mensen die meer gaan verdienen en dus meer kunnen uitgeven voor een huis”, zegt Van Eijk. “Op Zuid was en is het niet zo makkelijk om een groter huis te vinden als je wat meer verdient, dus ik snap het plan om te bouwen voor die groep.” […]
Hoe kunnen gentrificatieprocessen verbeterd worden in Rotterdam?
“Het woon- en bouwbeleid heeft nu als uitgangspunt dat er meer duurdere woningen bij moeten komen en een deel van de goedkope woningen moet verdwijnen.” Terwijl, gaat Van Eijk verder, “wonen is geen luxe maar een eerste levensbehoefte en een grondrecht. Dáár moet het woonbeleid dus in de eerste plaats over gaan.” […]
“Iedereen moet ergens wonen, wonen is natuurlijk ook een recht voor yuppen en kunstenaars”, zegt Van Eijk tot slot. “Het zou mooi zijn als we wonen niet zien als een strijd om de schaarse ruimte en dat we niet accepteren dat onze woonwensen ten koste moeten gaan van de behoeften van oorspronkelijke bewoners of degenen die minder geld hebben.”