Even terug naar afgelopen voorjaar. Waarom werd het netprobleem ineens zo urgent? De energietransitie zit er toch al jaren aan te komen?
Jetten: ‘We hebben te maken met een dubbel succes: er is veel meer duurzame stroom bijgekomen dan we een paar jaar geleden dachten. En bedrijven zijn wakker geschud door de energiecrisis en maken nu veel meer tempo met elektrificatie. Dit dubbele succes heeft een keerzijde: al die stroom moet ook het net op. Daar liepen we tegenaan.’
De mate waarin Nederland werd overvallen, wekt niettemin verbazing.
Jetten: Er is de afgelopen jaren echt enorm geïnvesteerd door de netbeheerders. Maar bij politici werd de urgentie minder gevoeld. Wij zijn toch een land dat eraan gewend is dat er altijd stroom uit het stopcontact komt. Nu is iedereen wel wakker geschud.’
Een geluk bij een ongeluk: de situatie in Brabant en Limburg blijkt nu minder ernstig dan gedacht.
Voorhorst: ‘We zijn gaan kijken wat bedrijven daar eigenlijk van plan waren. Vaak bleek dat ze zonnepanelen wilden en de stroom daarvan terug leveren aan het net. Maar dat was niet erg doordacht: overdag terug leveren en ’s nachts dan veel stroom verbruiken. Als een bedrijf een beetje meer investeert in een accu, dan kan het veel energie bewaren tot die nodig is. Dan blijkt een extra netaansluiting vaak niet nodig. Een andere les is dat bedrijven elkaar kunnen helpen door stroom aan elkaar te leveren.’
Negen van de tien keer ligt de oplossing in het eigen bedrijf, zegt Voorhorst. Bijvoorbeeld door vaker ’s nachts en in het weekend te werken. Dan is de vraag naar elektriciteit laag, zijn de prijzen laag en is er meer ruimte op het net. Dat is ook in financieel opzicht gunstig.
‘Bedrijven moeten beter kijken op welke momenten stroom goedkoop is’, stelt de speciaal gezant. ‘Is hiermee alles opgelost? Nee. Maar we kunnen de energie uit de zon wel efficiënter gebruiken. Dat moet ook wel, want zoals het vroeger was, dat er altijd stroom was uit een kolen- of gascentrale, die tijd is voorbij.’
Kun je verwachten van ondernemers dat ze ook nog eens hun eigen netbeheerder worden? En ’s nachts en in het weekend gaan werken?
Jetten: ‘Dit geldt natuurlijk niet voor de bakker om de hoek. Die moet gewoon zijn elektrische ovens kunnen aanzetten. Maar grote ondernemingen, die toch al vaak 24/7 draaien, kunnen installaties die veel stroom verbruiken soms op andere momenten inzetten.’