Noodzaak klimaat wil maar niet doordringen
[…]
De wereld als zodanig heeft ook zo’n uitgesteld probleem. Dit heet de klimaatcrisis en afgelopen week presenteerde het wetenschappelijk klimaatbureau van de Verenigde Naties (IPCC) een synthese van de laatste zes rapporten die het sinds 2018 uitbracht. Op kalme toon worden nog eens de gevolgen uiteengezet van door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde. Een bekend refrein: door de hoeveelheid CO2 die de mens nog steeds in schrikbarend hoge hoeveelheden de atmosfeer in jaagt lopen temperaturen op, stijgt de zeespiegel, en doet zich op tal van plaatsen extreem weer voor: hittegolven, stormen, zware regenval. Levens van miljoenen mensen staan op het spel; ecosystemen raken onherstelbaar beschadigd.
Het door het IPCC geformuleerde beleid gaat nog steeds uit van een opwarming van 1,5 graad, hoewel eigenlijk geen klimaatwetenschapper denkt dat dit nog haalbaar is. „Technisch kan ik me nog paden voorstellen waarmee we onder de 1,5 graad blijven”, zei Detlef van Vuuren, een van de dertig hoofdauteurs van het rapport, vorige week tegen De Correspondent. „Economisch ook, dat is prima te doen. De vraag is vooral: hoe krijg je het politiek voor elkaar?”
De stikstofkwestie is zo interessant omdat het in het klein laat zien wat ons te wachten staat met de veel grotere klimaatcrisis. Een soort generale repetitie eigenlijk, met wetenschappelijke rapporten die er niet om liegen, gevestigde belangen die zich niet zomaar gewonnen geven, identitaire oprispingen, politieke spelletjes en radicale alternatieven. Maar vooral: een gepresenteerde noodzaak die bij de kiezer niet per se als zodanig wordt beleefd. De verkiezingsoverwinning van BBB is daarvan het meest duidelijke voorbeeld.
In Nederland zijn zo’n 50.000 boeren actief, een fractie van het totaal aantal kiezers dat op de partij van Caroline van der Plas stemde – een indicatie dat het om meer gaat dan om boerenbelangen. Ik las dat het vooral een erkenningskwestie is, van je niet gezien voelen in de provincie. Of dat het gehamer op Europese regelgeving en rechterlijke besluiten, op het moeten dus, zich tegen coalitie had gekeerd. Formuleer het beter in termen van wíllen, en vertel wat je wilt, waarom je dat wil, hoe je dat denkt te bereiken, en wat het je oplevert.
Allemaal waar. Problematischer is het dat het stikstofdossier, en in het verlengde daarvan: de aanpak van de klimaatcrisis, wordt gedragen door een coalitie die zelf maar half in de ernst ervan gelooft. De VVD en het CDA zijn toch op zijn best late bekeerlingen. Wie als politicus wil overtuigen, zo wist Machiavelli al, hoeft niet per se zelf te geloven, hij moet het in elk geval zo laten lijken.