Dat Shell nog steeds prioriteit legt bij aandeelhouderswaarde is teleurstellend
COMMENTAAR VOLKSKRANT
2 februari 2023
Als er één branche is die bewijst dat rijkdom weinig te maken heeft met talent of inspanning dan is het de olie- en grondstoffensector. Het hoeft maar oorlog te worden en hup, daar verdubbelt je winst naar 40 of 50 miljard euro – zonder dat je daar iets voor hebt gedaan. Het is een van de redenen waarom de deze week gerapporteerde winsten van Shell, ExxonMobil en Chevron ‘outrageous’ (de Amerikaanse president Joe Biden) en ‘exorbitant’ (zowat alle energiespecialisten in de Tweede Kamer) werden genoemd. Dan is de vraag: wat doe je als bedrijf met dat oorlogsprofijt?
Het oud-Nederlandse Shell, dat ondanks het verlies van Russische bezittingen 40 miljard kon bijschrijven, moet 2,5 miljard reserveren voor Europese en Britse afroombelastingen. Dan blijft er nog genoeg over om, eindelijk, een fundamentele sprong te maken richting groenere energiebronnen. Helaas toonde het bedrijf, net als zijn collega’s, weer de oude reflex: de aandeelhouders gaan voor.
Want die kunnen weer een fijn dividend tegemoet zien. Daarnaast heeft Shell afgelopen jaar voor 18 miljard aan eigen aandelen ingekocht, wat ook een manier is om aandeelhouders tevreden te stellen. Zo’n transactie betekent eigenlijk: we hebben geen idee waar we dat geld beter in zouden kunnen steken.
‘We zijn van plan om gedisciplineerd te blijven terwijl we overtuigende resultaten voor de aandeelhouders leveren’, zei de op 1 januari aangetreden nieuwe topman Wael Sawan, opvolger van Ben van Beurden. Zo kun je het ook zeggen.
Die ‘discipline’ zit onder meer in de hooguit 14 procent die het bedrijf het afgelopen jaar in duurzame energie-oplossingen stopte: 3,5 miljard dollar van het totaal geïnvesteerde bedrag van 25 miljard. Natuurlijk, het is meer dan voorheen – Shell kocht onder meer het Indiase duurzame-energiedrijf Spring Energy, en stapte in een nieuw windpark op de Noordzee. Maar zolang de verhouding tussen groen en fossiel zo scheef is, kun je nog niet echt zeggen dat je als bedrijf in transitie bent, merkte oliemaatschappij-koersverlegger Mark van Baal van Follow This op.
Want elke investering in de zoektocht naar en ontginning van nieuwe olie- en gasvelden is een investering in (meer) klimaatverandering. Dat de temperatuur doorstijgt is onontkoombaar, maar hoe langer we doorgaan fossiele voorraden aan te boren en te verbranden, hoe dramatischer de prognoses worden.
En ja, zo’n verandering gaat niet van de ene dag op de andere. Maar dat een bedrijf als Shell, dat zich altijd liet voorstaan op zijn op langetermijn-scenario’s gebaseerde strategie, dertig jaar na het besef van het broeikaseffect nog steeds de hoogste prioriteit legt bij kortetermijn-‘aandeelhouderswaarde’ is teleurstellend.