INTERVIEW
[…]
Helder formuleert voorzichtig als het over politiek gevoelige zaken als de mondkapjesdeal gaat. Ze kijkt af en toe naar aantekeningen op haar iPad. Veel liever en makkelijker praat ze over de zorg. Als minister voor Langdurige Zorg wil ze Nederland voorbereiden op een toekomst met minder zorgpersoneel en dus ook minder zorg. Ouderen en hun kinderen moeten meer zelf gaan regelen en elkaar helpen, het motto in haar deze zomer gelanceerde beleidsprogramma is ‘Zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan’.
Wat doet u om het chronische personeelstekort op te lossen?
„Het probleem gaat niet meer weg. Natuurlijk werken we er hier op het ministerie iedere dag aan om mensen te behouden voor de zorg, en nieuwe mensen te laten instromen. Dat lukt ook, maar het gaat ons niet lukken in het tempo waarmee de zorgvraag gaat oplopen door de vergrijzing. Dus moeten we de zorg anders organiseren. Het betekent ook dat we de zorgvraag naar beneden moeten brengen, en moeten nadenken wat een echte zorgvraag is, en wat mensen onderling kunnen oplossen.”
Wat kunnen mensen zelf oplossen?
„In de psychiatrische zorg, de ggz, zijn bijvoorbeeld enorme wachtlijsten. Die zijn ook niet zomaar opgelost, dat is taaie materie. In Amsterdam was ik pas op bezoek bij de Herstelacademie, waar mensen die ervaring hebben met ggz-problematiek elkaar helpen in de wijk. Zo kunnen ze verder met hun leven zonder dat het een formele zorgvraag wordt.”
Moeten kinderen hun oude ouders gaan verzorgen of weer in huis nemen?
„De ouderwetse manier, met het blijven bouwen van verpleeghuizen, is door het personeelstekort niet meer houdbaar. Dus ja, mensen moeten elkaar meer helpen. Ouderen kunnen onderling samen in hofjes wonen of juist met studenten in de buurt. En ja, ouderen moeten met hun kinderen nadenken over wat ze later belangrijk vinden. Naar welke woning wil je verhuizen, kun je al geld opzij zetten?
„Ik snap dat er mensen zijn die dit lezen en denken: ‘hemel, ik heb het al zo druk’. Dat geldt voor mij ook. Maar nu denken mensen hier vaak helemaal niet over na, gaat het thuis niet meer en is er vaak nog maar één oplossing over: opname in het verpleeghuis. Je kunt je afvragen of je je ouders daar wil afleveren. Liever houden we mensen zo lang zo zelfstandig dat ze thuis kunnen blijven wonen en die zorg niet nodig hebben.”
Dat klinkt als een hele liberale kijk op de zelfstandige, zelfredzame oudere. Is dat voor iedereen haalbaar?
„Ik geloof er echt in dat oudere mensen hun autonomie kunnen behouden. Het is heel vervelend om je heel erg afhankelijk te voelen. Natuurlijk kan niet iedereen zich financieel voldoende voorbereiden. Daarom probeer ik samen met Hugo de Jonge [minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening] te zorgen dat er ook voldoende woonvormen komen voor ouderen met een kleine portemonnee.”