Een aantal grote bedrijven in de Rotterdamse haven wil met het Porthos-project jaarlijks 2,5 megaton van de CO2-uitstoot afvangen en via een pijpleiding opslaan in de bodem van de Noordzee. Die CO2-besparing telt aardig op. In totaal zou Porthos, waar ook het Havenbedrijf Rotterdam en Gasunie bij betrokken zijn, 37 megaton kunnen bergen. Porthos is al ‘uitverkocht’, de 37 megaton is in principe gegarandeerde reductie.
De adder onder het gras is de stikstofuitstoot die ontstaat tijdens de bouwfase. Bij de aanleg van de pijpleiding en een compressorstation komt 160 ton stikstof vrij. Volgens betrokkenen bij het project is daar wellicht nog een kwart van af te halen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van elektrische graafmachines bij de bouw op land. Maar op zee is geen verdere reductie mogelijk, omdat de enorme bouwschepen nog niet geëlektrificeerd zijn en hun zware dieselmotoren veel stikstofoxiden uitbraken. Doordat er langs de Nederlandse kust vaak een westenwind staat, waait een groot deel daarvan richting vier nabijgelegen Natura 2000-gebieden, die schade oplopen.
Porthos niet van de baan
De uitspraak van woensdag betekent niet het einde van het project, benadrukt de Raad van State. Maar Porthos kan niet langer gebruikmaken van de bouwvrijstelling. Gericht onderzoek naar stikstofneerslag tijdens de bouw is nu nodig. Dit onderzoek is al gedaan, maar Porthos had het te laat in de procedure ingediend.
Porthos zegt dat uit deze ecologische toets – die niet openbaar gemaakt is – blijkt dat er een ‘geringe en eenmalige stikstofdepositie is tijdens de aanleg’ en dat het project ‘geen significante gevolgen heeft voor Natura 2000-gebieden’. Milieuorganisatie MOB, die de zaak had aangespannen, krijgt van de rechter zes weken de tijd om op dit onderzoek te reageren. Daarna gaat de rechtszaak over Porthos verder.
Hoewel het CO2-opslagproject dus niet van de baan is, is de uitspraak van de Raad van State een grote tegenvaller. In mei waarschuwde minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten al dat CO2-opslag noodzakelijk is voor het halen van de klimaatdoelen in 2030. Doelen die toch al steeds verder uit zicht raken, constateerde het Planbureau voor de Leefomgeving dinsdag. Elk jaar uitstel betekent dat er 2,5 megaton CO2 in de atmosfeer komt die anders zou zijn opgeslagen.