De staat buigt vaak mee met grote bedrijven in kat-en-muisspel rond vestigingsklimaat: de burger betaalt wel
Den Haag heeft slappe knieën wat betreft de emigratiedreigementen van grote bedrijven. De rekening die het daarvoor betaalt, komt vrijwel automatisch bij de burger te liggen.
[…]
Als het Nederlandse bedrijfsleven ergens om vraagt, liggen de zaken anders. Dat heeft het demissionaire kabinet deze week weer duidelijk laten zien. Het leidend principe op het Binnenhof is blijkbaar ‘bedrijven die klagen, moeten we behagen.’
ASML-topman Peter Wennink wist met een paar keer klagen over het verslechterende vestigingsklimaat 2,5 miljard euro overheidssteun los te peuteren. […]
Het Indiase Tata Steel heeft 600 miljoen tot 3 miljard euro staatssteun nodig om zijn Nederlandse dochterfabriek te verduurzamen. Het kabinet trekt meteen de portemonnee. […]
Tegelijkertijd onthult de Algemene Rekenkamer dat vier andere multinationals enorm gematst zijn door klimaatminister Rob Jetten. Shell en ExxonMobil kunnen bij de voorspelde ontwikkeling van de CO₂-prijs tot wel honderden miljoenen euro’s per jaar aan emissierechten besparen door hun uitstoot op te slaan in een onderzees gasveld. De overheid steekt veel subsidie in de benodigde infrastructuur, maar draagt vanaf nu vrijwel al het risico op financiële tegenvallers. De lusten van het Porthos-project zijn vooral voor de aandeelhouders van deze multinationals, terwijl de Nederlandse belastingbetaler de sjaak is als het misgaat.
Kat-en-muisspel
Het past allemaal in een bekend patroon. Zodra de Tweede Kamer aanstalten maakt de belastingen voor bedrijven te verhogen, dan wel fiscale aftrekmogelijkheden te versoberen, belt de voorzitter van werkgeversvereniging VNO-NCW met het Torentje. Bestuursvoorzitters van grote mkb-bedrijven en multinationals zeggen in de media dat ze hun bedrijf naar het buitenland zullen verplaatsen als de Nederlandse regering niet tot bezinning komt. Andere landen weten namelijk wél hoe ze bedrijven een aantrekkelijk ‘vestigingsklimaat’ kunnen bieden.
[…] Het is een race waarin multinationals landen tegen elkaar uitspelen.
Neem bijvoorbeeld de minimumwinstbelasting van 15 procent die tientallen landen in de hele wereld – waaronder de VS en 26 van de 27 EU-lidstaten – beloven in te voeren. Die minimumtaks moet garanderen dat bedrijven wereldwijd minimaal 15 procent belasting betalen over hun winst.
De Nederlandse politiek heeft alweer slappe knieën.
De Eerste Kamer nam in december een motie aan die het demissionaire kabinet feitelijk verzoekt de minimumtaks onmiddellijk na invoering te ondermijnen. Het kabinet moet maatregelen voorstellen om te voorkomen dat ‘de relatieve aantrekkelijkheid van Nederland voor investeringen en innovatie verder verslechtert’, aldus de oproep van de rechtse meerderheid in de senaat.
Publieke voorzieningen
Als politici bedrijven niet meer durven te belasten, rijst de vraag wie er dan moet betalen voor publieke voorzieningen. De aandeelhouders van die bedrijven in elk geval niet, leert de ervaring. […]
Ook zij profiteren van de huiver onder politici om ‘ondernemers’ met een fikse belastingaanslag te confronteren. Rijksambtenaren hebben al diverse keren in adviesrapporten voor de regering uiteengezet dat het Nederlandse belastingstelsel aandeelhouders en beleggers onevenredig bevoordeelt.
De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) maakt het ondernemers bijvoorbeeld mogelijk hun bedrijf aan hun kinderen over te dragen tegen een afbraaktarief aan erf- en schenkbelasting. […] De Raad van State sprak in een kritisch advies over een ‘cadeau-effect’.
Ook achterneven en -nichten van de oorspronkelijke bedrijfsoprichters mogen voortaan tot in de zoveelste generatie hun familievermogen onbelast doorgeven via de BOR.
De burger betaalt
Politici durven bedrijven dus geen belasting te laten betalen en hun aandeelhouders eigenlijk ook niet.
Dan blijven er maar twee opties over: bezuinigen op publieke voorzieningen en de verzorgingsstaat, of de modale burger zwaarder belasten. […]
[…]
Omdat het bedrijfsleven deze lastenverzwaringen niet kan waarderen, wil een aantal Kamerfracties ze terugdraaien. Van Rij komt volgende maand met alternatieve dekkingsvoorstellen. Volgens BNR Nieuwsradio staan op dat lijstje onder andere een verhoging van de belasting voor huiseigenaren, de btw en de erf- en schenkbelasting.
Wie bedrijven wil ontzien, legt de rekening dus bijna automatisch bij de burger neer.