Rotterdamse haven is een museumstuk, geen koploper
Fossiele energie
Rotterdam is niet de ‘slimste’ haven ter wereld, zoals de pr van de haven claimt. In werkelijkheid is er geen reductie in emissies. Alleen de overheid kan innovatie opleggen, stellen Arnoud Lagendijk en Klaas Landsman.
De Wereldhavendagen begin september waren weer een groot succes. Trots presenteerde de Rotterdamse haven zich, met zijn vier grote raffinaderijen (Shell, ExxonMobil, BP, Gunvor), twee kolencentrales (Uniper, Riverstone), de grootste kolenoverslag van Europe (EMO), marktleiders in de opslag en distributie van olie (Vopak, Vitol) en gas (Air Liquide), alsmede petrochemische bedrijven zoals Shell Chemie en ExxonMobil Chemicals. Dieselpluimen en helikopters trokken voorbij. De ’s avonds verlichte raffinaderij van Shell in Pernis is sprookjesachtig. Maar hoe verhoudt het industriecluster Rotterdam-Moerdijk, één van de grootste concentraties van fossiele industrie ter wereld, zich tot de klimaatcrisis en de energietransitie?
Gaat u maar rustig slapen. Al in 2007 ontvouwde oud-premier Ruud Lubbers het Rotterdam Climate Initiative, met als ambitie om Rotterdam de eerste ‘World Capital of CO2-free energy’ te maken. Het Rotterdams klimaatakkoord uit 2019 geeft aan dat uitstoot van broeikasgassen in 2030 met minimaal 55 procent moet zijn gereduceerd en dat voor 2050 wordt gestreefd naar een CO2-neutrale raffinage en chemie.
[…]
Geen reductie
Word wakker. Al in 2011 vroegen onderzoekers van de TU Delft (Meyer, Nillesen en Zonneveld) zich al af of de Rotterdamse Haven zijn doelen op klimaatgebied kon waarmaken. Hun diplomatieke antwoord was „wellicht wat de ambities en intenties betreft, maar in de praktijk is er nog een lange weg te gaan”. Onderzoek van havendeskundigen als Harry Geerlings (NRC, 23/3), Walter Manshanden, en Vinzenz Bäumer Escobar, alsmede van journalistieke platforms als Follow the Money (Ties Joosten, Jan Daalder e.a.), Vers Beton (Zuza Nazaruk, Adrián Estrada, Felix Voogt), en Vice (Vatan Hüzeir) bevestigt dat het sindsdien geen haar beter gaat en dat de meeste beloftes een ironische inversie van het Feyenoord-lied ‘geen daden maar woorden’ zijn.
Er is tot nu toe geen sprake van een structurele reductie in emissies. Rotterdam blijft de grootste kolenhaven van Europa. Het PORTHOS-project om CO2 op te slaan in lege gasvelden onder de Noordzee, lost, als het al lukt, hoogstens een kwart van het emissieprobleem op (waarbij net als bij kernafval volgende generaties met de onderzeese opslag worden opgescheept, inclusief de kans op lekkage) en zorgt door de aanleg en exploitatie juist zelf voor emissies en andere milieuschade. Het veelvuldig door onder andere Shell bewierookte waterstof is een energiedrager, geen energiebron.
De middelvinger die de huidige Shell-ceo Wael Sawan opsteekt tegen de klimaatcrisis duidt erop dat bedrijfs- en aandeelhoudersbelangen en winsten blijven zegevieren
Hoe komt dit?