ECB: warmer klimaat betekent meer voedselinflatie
Het is een van de belangrijke factoren achter het hardnekkig hoge inflatiecijfer in de eurozone, en zeker ook in Nederland: de gestegen voedselprijzen. Voedsel is bijna 13 procent duurder dan een jaar geleden, zo bleek deze week nog uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Vanuit de Europese Centrale Bank komt een weinig geruststellende boodschap: door klimaatverandering zal de voedselinflatie heviger worden. „Op langere termijn kunnen we vaker te maken krijgen met periodes van sterk stijgende voedingsprijzen”, zei Isabel Schnabel, het Duitse directielid bij de ECB, woensdag in een interview met de Belgische zakenkrant De Tijd. „De klimaatverandering is de oorzaak: die leidt tot frequentere droogtes, extreme weersomstandigheden en mislukte oogsten”. De ECB moet deze ontwikkeling „scherp in de gaten houden”, zei Schnabel.
Impact energieprijzen
De huidige, hoge voedselinflatie is waarschijnlijk maar voor een klein deel te wijten aan de klimaatopwarming. Een belangrijkere oorzaak is de stijging van de energieprijzen, die doorwerkte in de prijzen van onder meer kunstmest en transport. Dit joeg boeren en tussenproducenten flink op kosten.
Toch is het klimaateffect nu al duidelijk zichtbaar. Delen van de Europese landbouw, zoals de Italiaanse rijstbouw en de Spaanse olijfolieproductie, leden vorig jaar zwaar onder het extreem hete en droge zomerweer.
Uit eerste modelmatige schattingen die ECB-economen eind vorige maand publiceerden, blijkt dat de hitte en droogte in juni, juli en augustus 2022 de voedselinflatie in de eurozone (10,7 procent in 2022) verhoogde met krap 0,7 procentpunt. Het inflatiecijfer als geheel in 2022 (8,4 procent) viel 0,33 procentpunt hoger uit door de hete zomer.
Dit lijken, op de schaal van de totale (voedsel)inflatie, beperkte effecten, maar doorgaans ligt de inflatie veel lager – de voorbije jaren steeds onder de 2 procent. Op zo’n lager inflatiecijfer wordt het relatieve klimaateffect veel groter. Bovendien, stellen de ECB- onderzoekers, zullen de klimaateffecten op de inflatie met de verdere opwarming van de aarde toenemen. De voedselinflatie kan vanaf 2035 met 0,9 tot 3,2 procentpunt per jaar hoger uitvallen en de totale inflatie met 0,3 tot 1,2 procentpunt.
Dit zijn voor de ECB substantiële effecten om rekening mee te houden. De centrale bank streeft naar 2 procent inflatie op de middellange termijn.
Verlies aan biodiversiteit
Terwijl de ECB zijn vinger achter de effecten van klimaatverandering op de inflatie probeert te krijgen, doemt alweer het volgende milieurisico voor het monetair beleid op: het verlies aan biodiversiteit. De teruggang van de natuur heeft ook impact op de economie, zo onderstreepte een ander ECB-directielid, Frank Elderson, in een interview in de Financial Times. En daarom is dit óók een thema voor de ECB, aldus de Nederlander.
„Vernietig de natuur en je vernietigt de economie”, zegt Elderson in het interview. „Dit is niet een soort flowerpower, boomknuffeloefening . Dit is kerneconomie.” Hij noemt de afname van de insectenpopulatie, die een risico vormt voor zaken zoals de bestuiving van gewassen in de landbouw.