Opkomst van de SUV bedreigt klimaatdoelen en verkeersveiligheid
Ongeveer de helft van alle nieuwe auto’s die in Nederland worden verkocht, zijn SUV’s. Gemiddeld rijden Nederlanders in steeds grotere auto’s. Dat leidt tot extra gebruik van energie en grondstoffen, waardoor de klimaatdoelen lastiger haalbaar worden. Ook voor de verkeersveiligheid pakken de grotere wagens slecht uit.
Op de Nederlandse wegen kruisen twee tegenstrijdige trends elkaar. Aan de ene kant worden onze auto’s steeds schoner door de opkomst van elektrisch rijden. Maar ze worden tegelijk óók groter, zwaarder en daardoor minder energiezuinig.
Door die tweede ontwikkeling is de verduurzaming van de benzine- en dieselauto de afgelopen jaren gestokt, blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Jarenlang ging het brandstofverbruik per kilometer sterk omlaag, maar daar is een eind aan gekomen.
De gemiddelde nieuwe benzine- of dieselauto stootte in 2021 nog net zoveel uit als in 2014. De uitstoot van alle auto’s bij elkaar ging wel omlaag, doordat het marktaandeel van elektrische auto’s tot 20 procent groeide.
Meer grondstoffen nodig voor elektrische SUV
Ook onder elektrische rijders is de SUV populair: de helft van de nieuwe elektrische auto’s is zo’n groot model. Er komt weliswaar geen CO2 uit de uitlaat, maar zulke auto’s verbruiken wel meer elektriciteit per kilometer dan kleinere e-auto’s.
Bovendien zijn er veel meer grondstoffen nodig om een elektrische SUV te maken dan een kleinere elektrische auto. Ze wegen vaak anderhalf keer zoveel als een kleiner model en de accu is ongeveer twee keer zo groot.
Daardoor zijn er meer schaarse materialen als lithium, nikkel, aluminium en staal nodig, stelt het Internationaal Energieagentschap (IEA). De CO2-uitstoot bij de productie van een elektrische SUV is volgens het IEA 70 procent hoger dan bij die van een kleinere auto.
[…]
‘Autobesitas’ al decennialang een trend
Personenauto’s worden al decennialang groter, een fenomeen dat schertsend ook wel ‘autobesitas’ wordt genoemd. Het wordt veroorzaakt door consumenten die steeds meer luxe eisen, maar ook door autofabrikanten die zelf de nadruk leggen op grotere modellen. Daarmee valt namelijk meer winst te maken dan met goedkopere, compacte auto’s.
“We hebben de producenten van auto’s onvoldoende gestimuleerd om in te zetten op energiezuinigheid”, zegt verkeerseconoom Erik Verhoef (VU Amsterdam). Overheden zouden volgens hem meer moeten doen om de productie en aanschaf van kleinere, energiezuinige auto’s aan te moedigen. Nu wordt er in de prijzen onvoldoende rekening gehouden met de ‘externe effecten’ van grotere auto’s, vindt Verhoef.
[…]
Tijd voor SUV-vrije zones?
Voor de Vlaamse mobiliteitsexpert Eva Van Eenoo (Vrije Universiteit Brussel) was het de aanleiding om op te roepen tot ‘SUV-vrije zones’. Van Eenoo zei tegen het Belgische nieuwsmagazine Knack dat de grote voertuigen geweerd moeten kunnen worden uit stadscentra en woonwijken. Het leidde tot woeste reacties, maar ook tot steun van mensen die zich zorgen maken over de verkeersveiligheid en het klimaat.
Ook Van Eenoo vindt dat overheden veel meer moeten doen om de opkomst van de SUV te remmen. Ze is blij dat er een groeiend bewustzijn is over de impact van SUV’s, maar vreest dat overheden bang zijn voor de reacties van het immer groeiende aantal SUV-eigenaren als ze aan banden worden gelegd. “Hoe langer ze wachten, hoe moeilijker het wordt om in te grijpen”, zegt ze tegen NU.nl. “Ik ben wat dit betreft dus niet erg optimistisch.”