Ja, hij heeft dementie en ja, hij verdwaalde al eens. En toch vindt hij altijd zijn huis terug
Dementie Er is een kompas op komst voor mensen met dementie: de naald wijst altijd naar huis. Ben van Dijk (86) heeft alzheimer en mocht het instrument uitproberen. Dat beviel zo goed dat hij het na de proef niet inleverde. Ook zorginstellingen tonen belangstelling.
Dwaalgedrag
In 2021 won Rens Brankaert een aanmoedigingsprijs voor jonge dementieonderzoekers à 100.000 euro, uitgereikt door Alzheimer Nederland. De stichting noemde zijn technologie „niet-stigmatiserend” en „makkelijk in gebruik”. Vanaf 2023 ging een start-up aan de slag om het kompas klaar te stomen voor de markt. Aumens, zo heet de onderneming, wordt bestierd door twee van Brankaerts voormalige studenten industrial design, de tweelingbroers Rick en Vincent Eurlings (26). Zij hopen op marktlancering in de zomer van 2026. Hoog op hun to-do-list staat een app, te koppelen aan het kompas, die mantelzorgers desgewenst in staat stelt te checken waar de wandelaar zich bevindt.
Een „slim algoritme”, vertellen ze, moet „dwaalgedrag” gaan detecteren – iemand die bijvoorbeeld steeds op en neer loopt in één en dezelfde straat – waarna de mantelzorger een pushbericht ontvangt. En misschien laten ze het kompas in zo’n geval kort trillen, zodat de dwalende loper het weer uit de broekzak vist en zónder hulp van derden de weg hervindt. „Mensen met dementie durven vaak niet meer naar buiten, terwijl bewegen juist zo belangrijk is”, zegt Rick Eurlings. De broers willen een „maandelijks model” hanteren: 20 euro per maand voor het kompas en het up-to-date houden van het computersysteem. Ze zijn in gesprek met zorgverzekeraars in de hoop op vergoeding.
Het kompas is al in trek. Zo’n 25 ouderenzorginstellingen en vertegenwoordigers van ‘dementienetwerken’, verantwoordelijk voor dementiezorg thuis, bestelden het alvast. De eerste versie van het kompas zal mikken op mensen verkerend in de vaak jarenlange fase tussen prille vergeetachtigheid en vergevorderde dementie. Vooral onder hen sloeg het kompas aan, bleek uit de zomerproef onder dertig mensen in verschillende fases van de ziekte.
Mensen in een beginstadium kunnen, mits technisch onderlegd, vaak nog uit de voeten met hun smartphonenavigatie en voor mensen met vergevorderde dementie is het kompas vaak juist te ingewikkeld. Niettemin krijgt de start-up belangstellende mailtjes van verpleeghuizen, wier bewoners vaak kampen met een ernstige vorm van dementie. Verpleeghuizen worstelen nog altijd met de in 2020 wettelijk opgelegde plicht hun buitendeuren niet langer te sluiten voor hun bewoners, hoe vergeetachtig ook.