Meer dan 50 algoritmes van de Belastingdienst zijn illegaal, zegt de Autoriteit Persoonsgegevens
Of je nu aangifte doet van inkomsten- of motorrijtuigenbelasting, of een btw-nummer aanvraagt, je krijgt er hoe dan ook mee te maken: de algoritmes van de Belastingdienst. Jaarlijks braken deze geautomatiseerde systemen miljoenen risicoscores uit. Dat zijn indicaties van de kans dat er iets niet klopt aan je aanvraag of aangifte. Doel is het opsporen van fouten en fraude.
De Belastingdienst zegt niet meer zonder algoritmes te kunnen. Het is onmogelijk om miljoenen aangiften, waar miljarden euro’s mee zijn gemoeid, allemaal door mensenogen te laten bekijken. Daarom worden alleen de aangiften en aanvragen met de hoogste risicoscores automatisch ‘uitgeworpen’ voor een handmatige controle. Of voor het stopzetten van een terugbetaling.
- De Belastingdienst heeft meer dan 100 algoritmes om aangiften en aanvragen te selecteren voor controle. De helft daarvan is discriminerend en dus onrechtmatig, constateert de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
- Miljoenen besluiten die zijn genomen op basis van deze algoritmes zijn mogelijk illegaal, zegt juridisch expert Fatma Çapkurt.
- Sommige algoritmes beslissen zonder enige menselijke tussenkomst, mogelijk in strijd met de privacywet.
- De AP zet geen handhavingsmiddelen in, maar vraagt om een ‘plan van aanpak’.
Waarom is dit belangrijk?
- Na het toeslagenschandaal was ‘nooit meer’ de belofte; toch blijken discriminerende algoritmes structureel.
- Grote aantallen burgers kunnen ten onrechte in het vizier zijn gekomen van de Belastingdienst, zonder dat ze het weten.
Hoe is dit onderzocht?
- Analyse van een brief van de AP aan het ministerie van Financiën, nadere toelichting van de toezichthouder aan FTM, Woo-documenten en interne memo’s over aanpassingen van risicomodellen, aangevuld met expertduiding en relevante jurisprudentie.
Dit verhaal is onderdeel van een lopend onderzoeksdossier.
