Onder nieuwe ‘anti-wegkijkwet’ moeten grote bedrijven een klimaatplan maken, juristen spreken van ‘aardverschuiving’
Wet verantwoord ondernemen
Woensdag keurde de EU definitief de nieuwe ‘anti-wegkijkwet’ goed. Grote bedrijven moeten niet alleen misstanden bij toeleveranciers aanpakken, maar ook een klimaatplan maken en uitvoeren.
Voor de Europese Wet verantwoord ondernemen is er definitief geen weg meer terug. Woensdagmiddag stemde het Europees Parlement in met de wettekst. Normaal een formaliteit, maar omdat de wet in februari dreigde te sneuvelen door onenigheid onder Europese lidstaten, zijn voorstanders opgelucht dat de eindstreep is gehaald.
De ‘anti-wegkijkwet’ is een van de zwaarst belobbyde wetten van de afgelopen jaren. Veel aandacht ging uit naar de verplichting voor bedrijven om misstanden in hun productieketen op te sporen en aan te pakken. Denk aan milieuvervuiling, ontbossing of mensenrechtenschendingen.
Maar de wet heeft nog een tweede, minder bekende pijler, die volgens sommige juristen net zo ingrijpend is. Grote bedrijven moeten een klimaattransitieplan (roepnaam: klimaatplan) maken.
In de wet staat dat bedrijven zo’n klimaatplan moeten opstellen met het doel hun businessmodel en strategie „verenigbaar te maken met de transitie naar” een duurzame economie, de 1,5 graden-doelstelling uit het Parijsakkoord en het doel om klimaatneutraal te worden in 2050. Ze hebben een ‘inspanningsverplichting’ om dat plan ook uit te voeren. „Onder de ingewijde juristen wordt gesproken van een juridische aardverschuiving”, zegt Tim Bleeker, klimaatjurist en universitair docent aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
De wet is geïnitieerd door de Nederlandse Europarlementariër Lara Wolters (PvdA). „Het was een groot gevecht dit onderdeel in de wet te krijgen”, zegt ze. „Dit is waarom we in december zestien uur, de hele nacht, hebben onderhandeld. Er was veel weerstand tegen, maar het was voor mij cruciaal om erin te houden.”
Wolters denkt dat de nieuwe verplichting „een stevige bijdrage gaat leveren aan het transitiebeleid van bedrijven”. „Dit is de zoveelste keer natuurlijk dat we als EU bedrijven wijzen op hun verantwoordelijkheid waar het gaat om klimaat, maar nu zeggen we ook concreet dat er een plan moet komen, en wat erin moet staan.”