SCP: Mensen met laag inkomen leven duurzamer, terwijl rijken zich meer zorgen maken over het klimaat

woman, shopping, lifestyle
Photo by gonghuimin468 on Pixabay

Uit nieuw onderzoek blijkt volgens het SCP dat mensen die bezorgd zijn over klimaatverandering, nauwelijks duurzamer leven. Dat geldt voornamelijk voor mensen met een hoger inkomen en met een hbo- of wo-opleiding. Mensen blijken vooral bereid hun gedrag aan te passen als dat goedkoper is.

Nederlanders met een praktische opleiding en een relatief laag inkomen leven „significant duurzamer” dan gemiddeld, terwijl mensen met een hbo- of wo-opleiding en een hoger inkomen „eerder kiezen voor de duurdere maar minder duurzame gedragingen”. Dat blijkt uit een dinsdag gepubliceerd onderzoek dat het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) deed naar wat mensen zeggen over het klimaat en wat ze daadwerkelijk doen. Het SCP noemt deze uitkomst „opvallend”, omdat ook uit het onderzoek naar voren kwam dat mensen met een hoger inkomen juist vaker bezorgd zijn over het klimaat en vinden dat ze moeten bijdragen aan een oplossing. „Zeggen is nog geen doen”, stelt het SCP.

In meer dan de helft (54 procent) van de scenario’s die het SCP aan respondenten voorlegde, waren Nederlanders niet bereid hun gedrag te veranderen voor het klimaat. Mensen zijn het minst bereid om minder vaak auto te rijden. Ze staan er het meest voor open om minder vlees te eten. Volgens het SCP zijn niet de gevolgen voor de natuur, maar die voor de eigen portemonnee de belangrijkste prikkels voor gedragsverandering. Als mensen konden besparen, kozen ze vaker voor de duurzame optie.

Nederlanders met een hoger inkomen en hogere opleiding maken zich relatief veel zorgen om het klimaat. Toch handelen zij daar lang niet altijd naar, laat nieuw onderzoek zien. Mensen met een kleinere beurs en praktische opleiding leven juist duurzamer.

De afgelopen vijf jaar zijn we klimaatverandering meer als een probleem gaan zien, blijkt uit nieuw onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en de Protestantse Theologische Universiteit (PThU). Bijna drie kwart van de mensen in Nederland vindt dat we anders moeten leven om de opwarming van de aarde te beperken. Maar dat vertaalt zich niet altijd in ons gedrag.

Nederlanders die naar het hbo of de universiteit gingen, maken zich meer zorgen om klimaatverandering dan mensen die een praktische opleiding volgden. Maar die laatste groep leeft vaker duurzaam dan mensen met een theoretische opleiding. Zij hebben relatief minder zorgen over het klimaat, maar maken vaker duurzame keuzes.

De grote conclusie uit het onderzoek is dat de inhoud van de portemonnee de grootste drijfveer is voor duurzaam gedrag. Wie meer te besteden heeft, maakt dus minder duurzame keuzes. Denk aan vaker met het vliegtuig op vakantie, meer autorijden, een hoger energieverbruik, vlees eten en spullen kopen.

De onderzoekers legden deelnemers verschillende scenario’s voor, zoals natuurrampen, oproepen van de overheid en wetenschappelijke publicaties over klimaat. Die situaties deden niet veel met de bereidheid van mensen om groener te gaan leven.

“Al is de dreiging van een klimaatramp nog zo sterk, het goedkoper maken van een bepaalde leefstijl verleidt meer dan de dreiging afremt”, schrijven de onderzoekers.