DUTILHHUIS

Zelfs de dochter van de boer koopt de goedkoopste melk

Documentaire 

Een boer wil de grutto redden, maar vrijwel iedereen in zijn omgeving heeft andere prioriteiten. De documentaire Vogels kun je niet melken maakt invoelbaar hoe moeilijk en eenzaam de landbouwtransitie is.

Bote de Boer houdt van grutto’s, is te zien in de openingsscène van Vogels kun je niet melken. De melkveehouder loopt over zijn uitgestrekte weilanden in het Zuidwest-Friese Tjerkwerd terwijl hij uit volle borst de lokroep van de weidevogel nadoet: gruuu-to, gruuu-to, gruuu-to. Hij hangt een spandoek op zijn hek met de tekst: ‘Welkom thuis grutto’.

De Boer zag de afgelopen jaren de bedreigde vogel steeds minder en besloot om van zijn vijftig hectare land twintig hectare terug te geven aan de natuur, zodat de grutto er weer kan nestelen. Hij wint prijzen van de Vogelbescherming, de provincie komt langs om hem te eren, en hij wordt in lokale media op het schild gehesen als voorbeeldboer: zó moet het, zó ziet de groene toekomst van de landbouw eruit. Natuur en landbouw in harmonie.

Maar kán het ook? Dat weet de kijker niet zeker meer na afloop van de film waarin regisseur Barbara Makkinga boer Bote, zijn vrouw Astrid en vijf kinderen dicht op de huid volgt: aan de keukentafel, in de trekker, bij familiebezoekjes. Vogels kun je inderdaad niet melken, en mooie woorden kun je niet eten, zoals de oudste zoon het nurks verwoordt.

Terwijl de boer harmonie met de grutto zoekt, wordt hij tegengewerkt door banken, concurrerende boeren en kritische gezinsleden. Anders dan in sommige andere documentaires over natuurlijker boeren zoals Onder het maaiveld (2023) of Biggest Little Farm (2018) is het gevoel bij Vogels kun je niet melken nadrukkelijk níét dat de groene lente in de landbouw op elk moment kan beginnen.