DUTILHHUIS

Vijftig jaar internationale milieuverdragen

MAART 1973 Conventie over de internationale handel in bedreigde dieren en planten (Cites)

Al in 1963 pleitte de IUCN (de World Conservation Union) voor internationale afspraken over het beschermen van bedreigde planten- en diersoorten. Dat resulteerde tien jaar later in de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora. Cites werkt met een lijst waarop zo’n veertigduizend bedreigde en kwetsbare soorten staan, waarin niet gehandeld mag worden (zoals in ivoor en hoorns van neushoorns), of alleen onder strikte voorwaarden.

JUNI 1979 Conventie voor de bescherming van trekkende wilde dieren (CMS)

Rondtrekkende dieren houden zich niet aan landsgrenzen. Dit verdrag moedigt landen aan om het leefgebied van bedreigde soorten te beschermen en grensoverschrijdende trek mogelijk te maken. Het ‘raamverdrag’ biedt groepen landen de mogelijkheid om afspraken te maken over dieren die alleen in hun regio voorkomen (zoals de zeehond in het Waddengebied, waarover Nederland, Duitsland en Denemarken een akkoord sloten). Dit zijn de belangrijkste deelakkoorden:

SEPTEMBER 1991 Akkoord voor de bescherming van Europese vleermuizen (Eurobats)

Volgens de overeenkomst is het voor de deelnemende landen verboden om vleermuizen te doden of te vangen. Het akkoord vraagt om bescherming van belangrijke vleermuislocaties en onderzoek naar migratiepatronen.

SEPTEMBER 1991 Akkoord voor de bescherming van kleine walvisachtigen (Ascobans)

Deze overeenkomst beschermt kleine walvisachtigen in de Oostzee, de Noordzee, Noordoost-Atlantische Oceaan en de Ierse Zee. Een belangrijke oorzaak van sterfte zijn de netten van vissers waar de dieren onbedoeld in terechtkomen.

JUNI 1995 Akkoord voor de bescherming van Afrikaans-Euraziatische watervogels (AEWA)

Dit akkoord, waarvan het secretariaat is gevestigd in Den Haag, beschermt meer dan 250 trekvogelsoorten, die voor een deel van het jaar afhankelijk zijn van moerasgebieden.

OKTOBER 2007 Oktober 2007 – Verdrag voor de bescherming van gorilla’s en hun leefgebied

Een juridisch bindend verdrag om de vier gorillasoorten in Afrika te beschermen in de tien West-Afrikaanse landen waar ze in het wild leven. Er wordt nauw samengewerkt met onder meer CITES om stroperij tegen te gaan.

MAART 1985 Weense Conventie voor de bescherming van de ozonlaag

Het succesvolste milieuverdrag ooit werd geratificeerd door alle landen van de Verenigde Naties. De Weense conventie biedt een kader om de afbraak van de ozonlaag boven het zuidelijk halfrond, die in de jaren zeventig werd ontdekt, een halt toe te roepen. Het verdrag werd uitgewerkt in het Montreal Protocol over het uitfaseren van chemische stoffen die de ozonlaag aantasten.

SEPTEMBER 1987 Fonds voor de implementatie van het Montreal Protocol

Bij het Montreal Protocol hoort een fonds waar landen iedere twee jaar honderden miljoenen dollars in storten om de uitvoering van het protocol te financieren. De verwachting is dat de concentratie van ozon in de hogere atmosfeer over enkele decennia terug is op het niveau van voor 1980.

MAART 1989 De conventie van Bazel over gevaarlijke afvalstoffen

Dit verdrag moet voorkomen dat schadelijk afval wordt verscheept tussen landen, met name van geïndustrialiseerde landen, waar milieuregels steeds strenger worden, naar ontwikkelingslanden. Deze overeenkomst werd later aangevuld met:

SEPTEMBER 1998 De conventie van Rotterdam over chemicaliën en pesticiden

Het verdrag bepleit transparantie over het vervoer van chemische stoffen. Deelnemende landen kunnen op basis van een uitgebreide lijst de invoer van gevaarlijke stoffen verbieden. De overige landen zijn verplicht om te zorgen dat bedrijven zich daaraan houden.

MEI 2001 De conventie van Stockholm over slecht afbreekbare stoffen

Verdrag om chemische verbindingen, zoals PFAS-achtige stoffen, die moeilijk afbreekbaar zijn streng te reguleren. Bij het verdrag hoort een regelmatig geactualiseerde lijst met stoffen die zeer schadelijk zijn voor de gezondheid. Deze stoffen worden verboden, of alleen voor bijzondere doeleinden toegestaan.

OKTOBER 2013 Minamata Conventie over kwik

Deze overeenkomst moet mensen beschermen tegen de schadelijke gevolgen van het gebruik van kwik, een metaal dat vanwege zijn bijzondere eigenschappen in het verleden op grote schaal werd gebruikt. Doel is het gebruik van kwik uit te faseren en de winning ervan te verbieden.

DECEMBER 2022 Biodiversiteitsconventie (CBD)

Het Kunming-Montreal-akkoord voor biodiversiteit heeft tot doel om in 2050 te leven ‘in harmonie met de natuur’. Tegen die tijd moeten ecosystemen zijn hersteld, het uitsterven van planten en dieren zijn gestopt en de kennis (en financiële voordelen) van genetische bronnen eerlijk worden gedeeld. Al in 2030 dient ten minste 30 procent van het aardoppervlak (zee én land) beschermd gebied te zijn.