NRC Commentaar over extreme en groeiende vermogensongelijkheid dankzij de schimmige Haagse achterkamertjes
[…] Welkom in de schimmige Haagse wereld van achterkamertjes, besloten dinertjes en beïnvloeding.
Vooropgesteld: de verdere bevoordeling van welvarend Nederland is niet meer van deze tijd. Dat besef is er ook in Den Haag: de vermogensongelijkheid in Nederland is gigantisch. De rijkste 10 procent van Nederland bezit 61 procent van het vermogen, de rijkste 1 procent van Nederland zelfs 26 procent. […] In een recent rapport wordt gewaarschuwd voor een ‘dynastie-effect’, waarbij vermogens zich concentreren bij „zeer rijke families” en „van generatie op generatie worden overgedragen”.
Een van de grote boosdoeners daarvan is box 2, de fiscale afwerkplek voor houders van een aanmerkelijk belang. Driekwart van het vermogen in deze ondernemersbox is in handen van de rijkste 1 procent. Een andere ongelijkheidsaanjager is de BOR: wie erft via een bankrekening betaalt daarover 20 procent belasting, wie de BOR gebruikt, is slechts 5,3 procent kwijt (en vaak nog minder dankzij allerlei vrijstellingen).
Vanuit het ministerie van Financiën wordt inmiddels geprobeerd de regelingen te versoberen. Tegelijkertijd doen belanghebbenden letterlijk in achterkamertjes hun best de zaak te saboteren, vaak met oneigenlijke argumenten. Volksvertegenwoordigers worden er plat gezegd in geluisd en stemmen uiteindelijk voor méér vermogensongelijkheid, terwijl ze oprecht denken het beste te doen voor kleine ondernemers.
Het is een gotspe dat er maanden aan onderzoeksjournalistieke arbeid voor nodig is om helder te krijgen hoe zo’n lobby werkt. Transparantie over welke lobbyisten met welke Kamerleden over welk onderwerp spreken zou de kern moeten zijn van een open parlementaire democratie. Dan nog staat het Kamerleden vrij te stemmen wat ze willen: voor of tegen vermogensongelijkheid, voor of tegen familiebedrijven. Maar dan is in elk geval helder uit wiens belang ze dat doen. En maken argumenten op basis van feiten hopelijk een grotere kans dan evident gepreek voor eigen parochie.