Verbod op PFAS laat wel héél lang op zich wachten
COMMENTAAR AD
Over de gevaren van PFAS hoeft geen debat meer te worden gevoerd. Nederland pleit niet voor niets al langer voor een totaalverbod op alle chemische stoffen die onder die vierletterige verzamelnaam horen. Maar als het gevaar zo groot is, waarom duurt besluitvorming dan zo ontiegelijk lang, vraagt politiek verslaggever Hans van Soest zich af in dit commentaar.
Ooit werden PFAS gezien als een soort wondermiddel. Het gaat om duizenden chemische stoffen (formeel: poly- en perfluoralkylstoffen) die al sinds de jaren 50 in nog eens duizenden producten worden gebruikt omdat ze waterafstotend, vuilafstotend of hittebestendig zijn. Iedereen kent het voorbeeld van de anti-aanbaklaag in pannen, maar het zit ook in regenkleding, make-up en brandblussers. Maar zoals het wel vaker gaat met wondermiddelen, ze blijken toch minder wonderbaarlijk dan gedacht. Al jaren kennen we de gevaren. De stof breekt niet af en hoopt zich overal in op. Ze kunnen ons immuunsysteem beschadigen en kanker veroorzaken.
Niet elke PFAS is even zorgwekkend, maar inmiddels krijgen we via ons voedsel en ons drinkwater de nodige rotzooi binnen. Deze zomer nog moesten meerdere zwemplassen worden gesloten omdat de gemeten concentraties PFAS er te hoog waren. En ook ons drinkwater wordt bedreigd. De hoeveelheid schadelijke stoffen in onze rivieren is hoger dan volgens de nieuwe richtlijnen is toegestaan. Drinkwaterbedrijven lukt het niet altijd al die PFAS eruit te zuiveren.
Nederland pleit al langer voor een Europees verbod op gebruik van PFAS. Alleen een Nederlands verbod heeft weinig zin, omdat bijvoorbeeld ook bedrijven in België en Duitsland de stoffen lozen in water dat hiernaartoe stroomt. Ook andere landen steunen dat voorstel. Maar de politieke besluitvormingsmolen maalt tergend langzaam. De Europese Commissie komt naar verwachting pas in 2025 met een uitgewerkt voorstel, waarna de lidstaten en het Europarlement er weer over in conclaaf gaan. En als het verbod er dan komt, zullen er overgangstermijnen in zitten voor de industrie om hun productieprocessen aan te passen. Zo kan het nog jaren en jaren duren voor PFAS zijn uitgebannen. Ondertussen hopen de concentraties zich op in onze grond, lucht, water en uiteindelijk ons lichaam. Als iedereen zijn schouders eronder zet, moet dat echt veel sneller kunnen.