En parkinson dan? De gezondheidsrisico’s van glyfosaat
De Europese voedseltoezichthouder (EFSA) hield belangrijke informatie over parkinson achter bij de goedkeuring van glyfosaat. Boeren mogen met het bestrijdingsmiddel blijven werken en goed onderzoek naar verbanden met parkinson blijft achterwege. ‘Het wordt gewoon onder het vloerkleed geveegd.’
Bayer moet Amerikaan met kanker 2 miljard euro aan schadevergoeding betalen
Het Duitse chemieconcern Bayer moet een Amerikaan een schadevergoeding van omgerekend zo’n 2 miljard euro betalen. De man zegt dat hij kanker heeft gekregen door blootstelling aan het onkruidbestrijdingsmiddel Roundup, dat door Bayer wordt geproduceerd.
De jury in de rechtbank van Philadelphia oordeelde dat de ziekte van de man het gevolg is van het gebruik van Roundup rond zijn huis. De man heeft non-hodgkin, een vorm van kanker in het lymfestelsel.
Het is 8 september 2022 en Bas Bloem, hoogleraar neurologie aan het Radboudumc, is in jubelstemming. Hij heeft zojuist deelgenomen aan een conferentie over de schadelijkheid van bestrijdingsmiddelen voor het neurologisch systeem. Bloem heeft twee jaar aangedrongen op een speciale bijeenkomst hierover en eindelijk heeft de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid – de EFSA, toelatingsinstantie voor pesticiden in Europa – die belegd.
Ten overstaan van een internationaal expertpanel heeft Bloem nu zijn zorgen uitgesproken over de ziekte van Parkinson. Het aantal mensen met die aandoening neemt snel toe. Bovendien krijgt hij vaker patiënten op zijn spreekuur die na doorvragen aangeven aan bestrijdingsmiddelen te zijn blootgesteld. ‘Laatst kreeg ik een vrouw op poli met parkinson die net haar man met parkinson had begraven. Zes andere mensen in haar straat hadden de ziekte ook. Ze wonen aan een veld waar vroeger vliegtuigjes bestrijdingsmiddelen spoten.’
Bloem is zich daarop gaan verdiepen in de regelgeving rond bestrijdingsmiddelen, en de schrik sloeg hem om het hart. Het lijkt alsof de verantwoordelijke instanties helemaal niet naar parkinson kijken. ‘De afgelopen tien jaar is parkinson in Nederland met dertig procent toegenomen. Dat er verbanden zijn met blootstelling aan bestrijdingsmiddelen, wordt ons steeds duidelijker. Maar de EFSA test dat nu gewoon niet.’
Bloems presentatie maakt grote indruk. De 49 aanwezigen, onderzoekers van zowel de EFSA als externe onderzoeksinstituten, bereiken snel overeenstemming – een unicum onder zo’n grote groep internationale, vaak eigengereide wetenschappers. ‘Er was brede consensus dat de bestaande procedures (…) onvoldoende zijn om het risico op het ontwikkelen van parkinson door blootstelling aan pesticiden te beoordelen’, staat te lezen in de notulen die in bezit zijn van De Groene. Vervolgens onderstreept de EFSA de noodzaak om spoedig een nieuwe onderzoeksmethode te ontwikkelen waarmee wél wat kan worden gezegd over het risico op parkinson.
‘Een echte doorbraak’, noemt Bloem de bijeenkomst terugkijkend. Het was dan ook voor het eerst dat de Europese toelatingsinstantie zonder mitsen en maren erkent dat er een manco zit in het systeem waarmee ze bestrijdingsmiddelen beoordeelt.
Desondanks besluit de EFSA tien maanden later, in juli 2023, om haar goedkeuring te geven aan glyfosaat. Het meest gebruikte én meest controversiële bestrijdingsmiddel van dit moment krijgt wat haar betreft een nieuwe, maximale termijn van vijftien jaar. De Europese Commissie verandert dat in september in het voorstel om een verlenging van tien jaar te geven.
[…]
‘Glyfosaat is op voorhand verdacht. Er zijn zes studies die een verband met parkinson suggereren’, zegt Bloem. ‘Die studies zijn niet sluitend, maar ze geven wat mij betreft wel aan dat we vandaag nog zouden moeten beginnen met goede tests. Verbied het middel tot je met zekerheid weet dat er geen link is met parkinson.’