Petitie van Nederlandse prominenten: AI moet onder controle komen van politiek

Robot Ai-Da aan het woord in Brits Hogerhuis
Lords Communications Committee hears from Ai-Da the robot artist in House of Lords first” by ukhouseoflords is licensed under CC BY-NC-ND 2.0

Kunstmatige intelligentie (AI) ontwikkelt zich in zo’n hoog tempo dat de Nederlandse politiek er snel voorwaarden aan moet stellen. Ex-Kamerleden, schrijvers en wetenschappers roepen Den Haag via een petitie op in actie te komen. Er klinkt ook kritiek op het initiatief.

Alleen met duidelijke voorwaarden is het mogelijk grip te krijgen op AI, waarvan de ontwikkeling nu volledig wordt bepaald door big tech, stellen de opstellers van de petitie. De oproep, via een opiniestuk in de Volkskrant, komt van Kees Verhoeven (ex-Kamerlid D66) en Mark Thiessen, oud-campagnestrateeg van de VVD.

Zij beginnen een petitie (Control AI) die bij aanvang door zo’n tachtig wetenschappers, (ex-)politici en opiniemakers is onderschreven, onder wie Gert-Jan Segers, Klaas Dijkhoff en Lodewijk Asscher, schrijvers Maxim Februari en Rutger Bregman, techniekfilosoof Jeroen van den Hoven (TU Delft) en Mark Brakel, beleidsdirecteur van het Future of Life Instituut.

Deze non-profitorganisatie zette het debat over AI in maart stevig op de kaart door internationale techprominenten te laten pleiten voor een tijdelijke pauze in de ontwikkeling van krachtige AI-modellen. Nu is het tijd voor een Nederlandse oproep, vinden Thiessen en Verhoeven, maar dan eentje met concretere voorstellen.

Zo moet ieder ministerie in kaart brengen op welke gebieden AI fundamentele invloed zal uitoefenen en waar extra regelgeving nodig is om die invloed in goede banen te leiden. Verder moet Nederlands kennispositie worden verbeterd door driehonderd onderzoeksposities in te stellen, onder andere op het gebied van het zogenoemde ‘existentieel risico’.

Geen debat in de Kamer

Natuurlijk komt er ook Europese wetgeving aan, maar hier kunnen we niet op wachten, stelt Verhoeven, die vindt dat Den Haag het voortouw moet nemen. ‘De ontwikkelingen rondom AI gaan razendsnel en raken de hele samenleving, van onderwijs en werk tot onze informatievoorziening. Ik maak me daar grote zorgen over. Eerder hebben we het bij sociale media al fout zien gaan. We kunnen het ons niet permitteren om te wachten.’

Met verbazing ziet Verhoeven dat overal debat over AI plaatsvindt, maar niet in de Kamer. ‘We zien op tv dagenlange Kamerdebatten over Groningen, over corona, over de toeslagenaffaire. Allemaal belangrijk. Maar over AI hoor je intussen weinig.’