‘Nederlandse staat, inclusief Oranjes, op grootschalige wijze betrokken bij slavernij’
Onderzoek slavernijverleden
Onderzoekers stellen dat de Nederlandse staat op ‘grootschalige’ wijze betrokken was bij de slavernij. Voor het eerst wordt ook duidelijk wat de Oranjes aan de slavernij hebben verdiend: omgerekend naar hedendaags geld ruim een half miljard euro.
Zonder slavernij was er geen Nederlands koloniaal rijk geweest. De politieke en economische elite waren in de zestiende tot en met negentiende eeuw sterk met elkaar verknoopt en slavernij vormde het speerpunt van hun beleid. De gevolgen hiervan zijn tot op de dag van vandaag over de hele wereld waarneembaar. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het donderdag verschenen boek Staat en slavernij: het Nederlandse koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen.
Deze bundel kwam er omdat de Tweede Kamer in 2021 per motie had gevraagd om een onafhankelijk onderzoek naar het slavernijverleden en de doorwerking ervan, waarna het ministerie van Binnenlandse Zaken een subsidie verschafte voor het werk. Premier Rutte (VVD) heeft de uitkomsten van het project niet afgewacht en bood afgelopen december reeds namens de Nederlandse staat excuses aan.
Volgens historicus Esther Captain, werkzaam bij het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde en een van de samenstellers van de bundel, is het idee dat Nederland overzees ‘iets goeds ging doen’ niet langer houdbaar. „Geweld, uitbuiting en onderdrukking waren essentieel voor het Nederlandse koloniale project. Dat moet je weten als je, zoals indertijd premier Balkenende, de ‘VOC-mentaliteit’ looft.”
Systemen van onderdrukking hingen in het Nederlandse koloniale rijk samen en gingen in elkaar over
Esther Captain, historicus bij het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde
Staat en slavernij bestaat uit bijdragen waarin dertig auteurs van een breed scala onderwerpen de stand van kennis weergeven. Ook is er aandacht voor de rol die nazaten van slaven de afgelopen decennia hebben gespeeld in het agenderen van de doorwerking van het Nederlandse slavernijverleden en hoe herstel zou kunnen plaatsvinden.