Astrud Gilberto (1940-2023) wás de Girl from Ipanema, maar plukte nooit de financiële vruchten van de evergreen
Omdat ze de Engelse taal beter beheerste dan haar echtgenoot, vertolkte de Braziliaanse Astrud Gilberto het nummer The Girl from Ipanema. Het liedje werd de grote klassieker van de bossanova en maakte de maandag overleden zangeres wereldberoemd, maar leverde haar slechts 120 dollar op.
Met een wiebelige stem werd ze in een klap wereldberoemd. Gedrenkt in die sensuele melancholie die bossanova eigen is, zong Astrud Gilberto in 1964 overThe Girl from Ipanema. Het meisje dat, onbewust van de bewonderende blikken, tijdens een simpel strandwandelingetje een spoor van gebroken harten achterliet. Of zoals Gilberto zelf zong: ‘When she passes, each one she passes goes ‘Aaaaaah’.
Het meisje van Ipanema zal nooit meer over het strand lopen. Astrud Gilberto overleed maandag op 83-jarige leeftijd. Ze zal altijd bekendstaan als oorspronkelijke vertolker van de wereldhit die in haar versie een evergreen is geworden. Ook al heeft een legertje vocalisten zich vergrepen aan het nummer en is het na Yesterday het meest gecoverde liedje ooit én het bekendste en meest populaire nummer in de bossanova, het Braziliaanse muziekgenre dat samba, jazz en blues aaneen smolt en dat, na koffie, uitgroeide tot Brazilië’s voornaamste exportproduct.
De stem van Gilberto heeft er flink aan bijgedragen. Ook al was die niet altijd even toonvast, hij viel perfect samen met de tekst en sfeer van het nummer. Gilberto klonk als een ingénue die, geheel onbewust van haar eigen aantrekkingskracht, dromerig voor zich uit zat te neuriën. De wereld viel als een blok voor dat meisje, van de plaat werden 5 miljoen exemplaren verkocht.
[…]
Naam niet genoemd
Getz noemde Astrud zelfs neerbuigend ‘een huisvrouw’ die hij zelf ontdekt zou hebben, terwijl ze daarvoor al geregeld met João zong in Brazilië, zij het nooit als professional. Astruds naam werd niet eens genoemd bij de eerste persing van het album, dat 96 weken in de Amerikaanse Billboard hitlijst bivakkeerde en vier Grammys won, waaronder die voor album van het jaar.
Gilberto kon fluiten naar een redelijke compensatie voor haar werk. In Bossa Nova: The Story of the Brazilian Music worden de financiële verhoudingen uit de doeken gedaan. Getz kreeg een bedrag dat geschat werd op een miljoen, in elk geval genoeg om een landhuis met 23 kamers te kopen. João Gilberto kreeg 23 duizend dollar. En de zingende ‘huisvrouw’ die eigenhandig de Braziliaanse muziek populair maakte, moest genoegen nemen met het standaardbedrag voor een nacht studiowerk: 120 dollar.
[…]
Uitbuiting en miskenning
Wat bleef in de carrière van de zangeres was uitbuiting en miskenning. Gilberto heeft altijd volgehouden dat ze nooit een vergoeding kreeg voor productiewerk. Ze zou ook nooit volledig zijn betaald voor haar in 1977 album That Girl from Ipanema, waarop een discoversie van de klassieker staat.
Tien jaar lang hield ze zich vervolgens afzijdig van de muziekindustrie en liet ze zich zo nu en dan horen met halfbakken pogingen terug te keren in de muziekindustrie. In 2002, het jaar waarin Gilberto werd opgenomen in de International Latin Music Hall of Fame, kondigde ze haar vertrek aan. The Girl from Ipanema hield zich voortaan afzijdig van de wereld met alleen een kat als gezelschap en bezoekjes van haar kinderen. Het strandmeisje ging verbitterd met pensioen.