Ons kortetermijngeheugen is minder betrouwbaar dan gedacht
Mensen kunnen zich een waarneming al na een paar seconden verkeerd herinneren, en dan ook nog eens met grote zelfverzekerdheid. Naarmate de seconden verstrijken, wordt een herinnering al rap minder betrouwbaar, blijkt uit een nieuwe Nederlands-Britse studie.
“Een onverwacht resultaat”, noemt cognitief psycholoog Marte Otten van de Universiteit van Amsterdam haar studie dan ook. “In eerdere experimenten zaten proefpersonen er ook wel eens naast, maar toen was niet duidelijk of ze gokten of zeker waren van hun zaak. In dit onderzoek zeiden mensen: ik weet het zeker. Terwijl ze nog steeds fouten maakten”.
Van het langetermijngeheugen was al bekend dat het niet altijd betrouwbaar is, en in sommige gevallen zelfs ruimte kan bieden aan valse herinneringen (zie kader). Maar algemeen werd aangenomen dat herinneringen van slechts een paar seconden oud vrij betrouwbaar zijn.
[…]
Valse herinneringen
Herinneringen aan zaken die nooit hebben plaatsgevonden, kunnen vrij eenvoudig ontstaan of opgeroepen worden. Geef mensen een lijst met woorden als ‘bed’, ‘nacht’, ‘moe’ en ‘kussen’, en de kans is aanzienlijk dat ze later het woord ‘slaap’ menen te hebben gehoord.
Als je de helft van die woorden door een man laat voorlezen en de andere helft door een vrouw dan zullen ze zich vaak menen te herinneren dat het helemaal niet uitgesproken woord ‘slaap’ door een man of vrouw werd uitgesproken.
En het kan nog extremer: de Australische psycholoog Donald Thomson werd tot zijn eigen verbazing ooit verdacht van verkrachting. Onmogelijk, want hij was op het moment van de verkrachting live op de televisie. De televisie bleek te hebben aangestaan bij het slachtoffer, waardoor die de psycholoog verwarde met de echte dader.