Klopt, u spreekt met de bank. Ter controle: wat is uw pincode?
Straffen Elk jaar stelen oplichters via babbeltrucs voor tientallen miljoenen euro’s, vooral van kwetsbare, oudere mensen. Selwyn C. heeft „heel veel spijt”, zegt hij in de rechtbank.
Het is ING, haar bank, krijgt een 75-jarige vrouw uit Den Haag te horen als ze de telefoon opneemt. Het is september 2022 en de ING-medewerker heeft slecht nieuws: kwaadwillenden proberen geld van haar rekening af te schrijven en daarom is dringend actie nodig. ING stuurt zo snel mogelijk een medewerker langs om haar bankpas te laten vernietigen die ze in een dichtgeplakte envelop moet stoppen. Voor ING de verbinding verbreekt, moet de vrouw ter verificatie wel eerst haar pincode inspreken tegen de computer nadat twee piepjes hebben geklonken.
Niet lang daarna staat een jongeman op de stoep die vertelt dat hij van ING is en de envelop komt ophalen. Hij belooft later die dag terug te komen met een nieuwe pinpas. De man komt niet terug. Hij snelt naar de dichtstbijzijnde pinautomaat en doet ook inkopen bij een Primera in Rotterdam. Als de dochter van de vrouw over het bezoek hoort, trekt ze aan de bel. Van haar moeders rekening is dan 981,70 euro afgeschreven.
De man aan de deur was Selwyn C. (27). Gekleed in een zwarte parka van het merk Equalité, een Under Armour-joggingbroek en zwarte Nikes zit hij op een februarimiddag in Dordrecht tegenover drie rechters en een officier van justitie. Dun snorretje, opgeschoren haar en grote donkere ogen.
„De man die pinde, dat was u”, constateert de rechter aan de hand van camerabeelden. „Ja toch”, antwoordt Selwyn, zoals vaker die middag. Selwyn, die volgens zijn advocaat een licht verstandelijke beperking heeft, is geen ontkennende verdachte. En hij toont berouw. „Dat er een vrouw helemaal verwarrend is geraakt, daar heb ik heel veel spijt van.”
30,3 miljoen
Daders houden het zelden bij één babbeltruc. Ook Selwyn niet. Hij staat terecht voor zes soortgelijke gevallen van oplichting en diefstal, gepleegd van maart tot september in en om de Randstad. In totaal zou hij met de babbeltrucs, waarbij hij zich als bank- of PostNL-medewerker voordeed, ruim 13.000 euro van ouderen hebben buitgemaakt. In Spijkenisse liep Selwyn tegen de lamp nadat een argwanend familielid van een beoogd 76-jarig slachtoffer 112 had gebeld. Politie en justitie wisten daarna op basis van camerabeelden en dna-onderzoek van eerdere aangiften zes zaken aan hem te koppelen, maar sluiten niet uit dat die zes het topje van de ijsberg zijn.
Babbeltrucs zoals die van Selwyn en zijn (niet-gepakte) mededader(s) lijken vaker voor te komen. Sinds de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) in 2020 begon zogeheten ‘bankhelpdeskfraude’ bij te houden, steeg het schadebedrag dat door banken werd gemeld van 26,7 miljoen euro naar 47,6 miljoen in 2021. De recentste cijfers, over het eerste half jaar van 2022 (30,3 miljoen), duiden erop dat die groei doorzet.
Hun vertrouwen is aangetast. Eén persoon durft de deur niet meer open te doen
Officier van justitie over de slachtoffers van Selwyn C.
[…]
Aangetast vertrouwen
In de Dordtse rechtszaal vertelt de officier van justitie over de slachtoffers van Selwyn. „Zij hebben er nog steeds dagelijks last van. Hun vertrouwen in de medemens is aangetast. Eén iemand durft de deur niet meer open te doen. Een ander neemt geen anonieme telefoontjes meer aan.”
Ze noemt het bijzonder kwalijk dat Selwyn en zijn mededader(s) „doelbewust oudere kwetsbare slachtoffers hebben uitgekozen die minder goed meekomen in de snelle wereld van nu met digitaal geld”. Ze merkt op dat ING gelukkig „kennelijk zo coulant was” de schade te vergoeden.
Wettelijk zijn banken alleen verplicht schade van fraude te vergoeden als die in de ‘bankomgeving’ plaatsvindt en klanten het geld niet zelf hebben overgemaakt noch grof nalatig handelden. Een voorbeeld is phishing, waarbij een fraudeur bijvoorbeeld via de installatie van software bankgegevens achterhaalt en geld wegsluist.