Oud en koud: koelere woningen vormen risico voor ouderen
Ouderen die de thermostaat lager zetten, vergroten hun gezondheidsrisico’s. Deze winter komen aanzienlijk meer onderkoelde ouderen op de spoedeisende hulp terecht. ‘Dit is geen leven, maar ik ben doodsbang dat ik straks moet bijbetalen’, zegt de Vlaardingse Martha Sterrenberg.
Om energiekosten te drukken, gaat Martha Sterrenberg dagelijks om vijf uur ’s middags naar bed. Dan kan de verwarming uit, mogen de lampen gedoofd en kijkt de pientere 86-jarige van onder haar dekens naar de televisie. Dit koestert ze. Want haar bed is de enige plek waar Sterrenberg het warm heeft.
Ziekenhuizen zien deze winter op de spoedeisende hulp meer ouderen met onderkoeling binnenkomen. Sommigen van hen geven aan dat ze de thermostaat lager hadden gezet dan normaal. Wie het vaak en langdurig koud heeft, loopt meer risico op een hoge bloeddruk en infarcten. Het bloed wordt stroperiger en kan dus makkelijker propjes vormen.
Immer koude voeten
Vlak voordat ze naar bed gaat, heeft Sterrenberg gegeten in de woonkamer, met haar bord op schoot naast de enige radiator in huis die aanstaat. Kijkend over de Maas, met haar verrekijker in de aanslag, lepelt de bejaarde haar aangelengde andijviestamppot naar binnen. Een maaltijd die is gekookt op een oliestelletje, om gasverbruik te minderen. ‘Om energie te besparen, heb ik aan alles gedacht’, vertelt Sterrenberg vanaf haar stoel bij het raam op de vijfde verdieping van een Vlaardingse flat. Die ochtend nog waren er twee mannen om radiatorfolie en deurborstels te plakken, ‘tegen de tocht’.
[…] Zodoende gaat Martha Sterrenberg deze winterdagen door het leven met immer koude voeten.
Al lijken koude voeten vooral onprettig, ze kunnen grote gevolgen hebben. ‘Het lichaam signaleert met koude voeten dat de kerntemperatuur te laag ligt’, zegt thermofysioloog Hein Daanen. ‘Frequente blootstelling aan langdurige kou kan tot stroperiger bloed leiden, met risico’s als hersen- of hartinfarcten van dien.’
Van infecties tot infarcten
Dat de winter zijn tol eist, merkt ook geriater Esther Cornegé op de spoedeisende hulp van het Brabantse Jeroen Bosch Ziekenhuis. ‘Gisteren kwam er een vrouw binnen met een lichaamstemperatuur van 30 graden’, zegt Cornegé. ‘Ze was gevallen en lag uren op de grond, voordat ze gevonden was.’ In het ziekenhuis van Cornegé, die tevens voorzitter is van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, wordt dagelijks een gevallen bejaarde binnengebracht. Een aantal van hen is onderkoeld. ‘In voorgaande jaren was dat echt minder.’
De klachten waarmee ouderen binnenkomen variëren van infecties tot infarcten, aldus Cornegé. ‘Dat leidt tot een val en vervolgens raken ze onderkoeld.’ Ook Marcel Levi, arts en hoogleraar geneeskunde, benoemde in zijn column voor Het Paroolde toename van onderkoelde ouderen. Levi: ‘Veel opgenomen ouderen zeiden dat ze hun thermostaat lager hadden gezet. Maar in Nederland is nog geen systematisch onderzoek gedaan naar naar de connectie tussen een lagere thermostaat en de klachten waarmee ze in het ziekenhuis belanden.’