DUTILHHUIS

‘Ik vind het oneerlijk dat mannen veel minder dan vrouwen worden veroordeeld om hun gedrag’

Ria van den Heuvel-van Erp is een vrouw van uitgesproken meningen. Zo vindt het oudste lid van GroenLinks dat er geen tijd te verliezen is en haar partij zo snel mogelijk moet fuseren met de PvdA. Tijdens de oorlog viel ze van haar geloof, maar dat wist ze voor de buitenwereld lange tijd verborgen te houden.

[…]

Bent u gelovig opgevoed?

‘We waren katholiek. Elk jaar op 3 november, op Sint Hubertusdag, bakte de katholieke bakker in het dorp ‘hupkes’. Dat waren kleine zachte broodjes die door de pastoor werden gezegend. Als je die at, was je beschermd tegen hondsdolheid, werd gezegd. In de oorlog ben ik van mijn geloof gevallen. Ik dacht: de Duitsers en de geallieerden willen allebei hetzelfde: de oorlog winnen. En ze bidden allebei tot dezelfde God om hulp daarbij. Dat kan toch niet kloppen? Gelukkig heeft mijn moeder nooit geweten dat ik niet meer geloofde. Ik ben voor de schone schijn nog jaren naar de kerk blijven gaan, ook al voelde ik er niets meer bij. Ik had geen zin in praatjes.’

Had u een meisjesdroom?

‘Ik was graag onderwijzeres geworden, om kinderen een beetje wijzer te maken. Maar doorleren was in ons dorp niet de gewoonte. De hoofdonderwijzer vond dat ik naar de mulo moest. Ik heb er een paar maanden op gezeten, op een kostschool. Ik kreeg heimwee naar huis en ben gestopt. Achteraf vind ik dat jammer. Nog steeds merk ik de nadelen. Ik lees graag en veel, maar als er Engelse woorden of zinnen in een boek of krant voorkomen – en dat gebeurt steeds vaker – dan begrijp ik het niet.’

Wie is uw grote liefde?

‘Dat zijn mijn kinderen. Ik had er vier, eentje is in 2016 overleden aan de ziekte van Crohn.’ (Ze kijkt opzij naar een grote ingelijste portretfoto op het dressoir.) ‘Harrie was vrijgezel, woonde ook in Oosterhout en kwam iedere dag bij mij lunchen. We hadden een goede band. Het moederschap is het belangrijkste wat ik in mijn leven heb gedaan. Ik heb mijn best gedaan een goede moeder te zijn, maar of ik daarin geslaagd ben, weet ik niet.’

[…]

Heeft u vroeger, voor de Wet afbreking zwangerschap, in uw omgeving meegemaakt dat een vrouw ongewenst zwanger was?

‘Een van mijn halfzussen werd ongetrouwd zwanger. Ik was een jaar of 11, 12. Ze moest ineens weg. Ik wist niet wat er aan de hand was. Later bleek dat ze naar het Moederhuis in Breda moest om de zwangerschap uit te zitten en te bevallen. Van thuis moesten we tegen iedereen zeggen dat ze bij haar tante in Amsterdam was. Naderhand is Agnes getrouwd, maar die man ging al gauw bij haar weg.

‘In die tijd wisten we het trouwens ook niet als onze moeder zwanger was. Ze droeg altijd wijde rokken. De vroedvrouw kwam eens in de zoveel tijd langs met een koffertje. Als ze weer wegging, was er een baby. Na mij kwamen nog vier kinderen, dus ik dacht dat die allemaal uit dat koffertje kwamen. Nu ik hier zo over praat, is er toch wel veel veranderd.

‘Overigens vind ik dat mannen nog steeds veel makkelijker hun gang kunnen gaan en hun dingen kunnen doen dan vrouwen, in allerlei opzichten. Dat is nog steeds niet veranderd. Mannen krijgen veel meer kansen en hebben veel meer vrijheid. Zij kunnen bijvoorbeeld meerdere vrouwen erop nahouden, dat wordt veel meer geaccepteerd dan een vrouw met meer dan één man. Een vrouw wordt dan gezien als een hoertje. Vrouwen zíjn geen hoertjes.

‘Ik vind het oneerlijk dat mannen veel minder dan vrouwen worden veroordeeld om hun gedrag. Dat moet maar eens afgelopen zijn.’

U bent na tientallen interviews de eerste 100-jarige uitgesproken feministe.

‘O ja? Nou, ik vind het heel gewoon.’