‘Houden christenen wel echt van God als ze zijn schepping zo verkwanselen?’
Rozemarijn van ’t Einde is predikant en activist bij Extinction Rebellion. Ze vindt het onbegrijpelijk dat anderen zo weinig doen om de klimaatcrisis te bezweren.
Met enige regelmaat krijgt ze de opmerking dat haar actievoerende leven wel avontuurlijk zal zijn. ‘Als mensen denken dat het alleen maar een spannende film is, dan hebben ze niet begrepen hoe eng en nodig het is om dit te doen’, zegt klimaatactivist en theoloog Rozemarijn van ’t Einde (30).
De nacht nadat de politie ‘preventief’ zes actievoerders van het bed had gelicht om te voorkomen dat ze een stukje A12 in Den Haag zouden bezetten, werd er aangebeld bij haar appartement in Utrecht. Het bleek loos alarm, maar de schrik zat er goed in. ‘De rest van de nacht lag ik met bonzend hart wakker.’
Je hebt dominees in soorten en maten: preektijgers die niet van de kansel zijn weg te slaan en geestelijken die niets liever doen dan Bijbelpassages uitpluizen. Je hebt ook predikanten zoals Rozemarijn van ’t Einde, die zichzelf ‘scheppingsactivist’ noemt. Een enkele keer is ze nog op zondagochtend als voorganger in een kerk te vinden, maar steeds vaker gaat ze de straat op. Of, beter nog: zít ze op straat, om het verkeer te blokkeren.
Van ’t Einde is, naast theoloog en criminoloog, activist bij Christian Climate Action, een groep christenen die actief is binnen Extinction Rebellion, de organisatie van klimaatactivisten die in tientallen landen actie voert met wegblokkades en andere vormen van burgerlijke ongehoorzaamheid. Bij Extinction Rebellion was ze woordvoerder, bedacht ze tal van acties en liet ze zich zien bij demonstraties. Twintig keer werd zij de afgelopen twee jaar opgepakt tijdens verschillende manifestaties. Sinds deze week ligt haar boek Rebelleren voor het leven in de winkels. Ze roept daarin de lezers op haar voorbeeld te volgen. ‘Ik hoop dat anderen, zeker ook christenen, door krijgen dat ze een taak hebben, dat zij zien dat de opwarming van de aarde hemeltergend is.’
Waarom is er een aparte groep christenen in de klimaatbeweging?
‘Extinction Rebellion bestaat niet alleen uit jonge mensen met paars of groen haar, zoals sommigen wel eens lijken te denken. Er zijn veel verschillende mensen bij die begaan zijn met het lot van de wereld. Zo is er bijvoorbeeld ook een groep zorgprofessionals. En een groep christenen dus.
‘Door ons als christelijke klimaatactivisten te laten zien hebben we invloed. Ik merk bijvoorbeeld dat wij in Den Haag eerder dan anderen van Extinction Rebellion politici te spreken krijgen van de drie christelijke partijen SGP, CU en CDA. Dat is relevant, want hun stem kan doorslaggevend zijn bij een progressief klimaatbeleid. Door onze zichtbaarheid binnen de klimaatbeweging hopen we ook andere christenen, nog steeds een behoorlijk deel van de bevolking (zo’n 35 procent, red.), te overtuigen om zich aan te sluiten.’
Dat is nogal een uitspraak.
‘Ik heb weleens in een gesprek met christelijke leiders het woord ‘massamoord’ gebruikt, massamoord op de schepping. Dan krijg ik te horen dat ik zulke termen niet moet gebruiken. Omdat ze te polariserend zijn. Tja, is het niet waar wat ik zeg? Als dat zo is, zeg het me. Waarom mogen we het er niet over hebben? Hebben we geen zin in de waarheid? Ja, je kunt de andere kant opkijken, maar daarmee wordt het niet minder waar.’
[…]
Als u zelf preekt, hoe klinkt dat dan?
‘Ik heb door Extinction Rebellion geen tijd meer om zoveel voor te gaan in kerken. In gevangenissen preek ik wel, daar heb ik een andere focus. Dan vind ik het mijn pastorale taak om nabij de mensen te zijn en heb ik het niet over de klimaatcrisis. Wel krijg ik soms gebedsverzoeken van gedetineerden om te bidden voor de aarde. Dat doe ik uiteraard. Voordat ik klimaatactivist werd, preekte ik meer en dan haalde ik dit onderwerp ook aan. Daar werd door kerkgangers eigenlijk heel goed op gereageerd.’
Een paar jaar geleden maakte Van ’t Einde een ecologische bekering door. De ommekeer kwam in haar studententijd in Utrecht, tijdens haar opleiding tot gemeentepredikant. Ze zag een documentaire met beelden uit slachthuizen. ‘Vol ongeloof keek ik hoe er met kuikentjes gesmeten werd alsof het geldstukken waren’, schrijft ze in haar boek. Korte tijd later bekeek ze een documentaire over Extinction Rebellion. ‘Daarin werd uitgelegd wat de invloed van het bedrijfsleven is op het handelen van de overheid. Zo zat Shell in Nederland aan tafel bij het klimaatakkoord’, zegt Van ’t Einde. Sinds dat moment was het voor haar glashelder: er moet een systeemverandering komen, een radicaal andere inrichting van de economie en de maatschappij. ‘De status quo voert ons naar de afgrond’, schrijft ze. Ze hoopt te bereiken dat anderen inzien dat politiek, media, bedrijfsleven en ook de kerken zijn ingebed in een ‘mensonterend systeem’. ‘Als een overheid verzaakt om de levens van burgers te beschermen en daarmee het sociale contract met de burgers verbreekt, dan hebben zij het recht om in opstand te komen.’
Er klinkt woede door in uw spreken en schrijven. Waar is de dominee die zegt: God is liefde.
‘God is geen zouteloze liefde.’