DUTILHHUIS

Advocaat Bénédicte Ficq (65) is nu lid van Extinction Rebellion: ‘Ik vind het debiel als mensen niet in actie komen’

Interview Klimaatactivisme
Advocaat Bénédicte Ficq (65) is nu lid van Extinction Rebellion: ‘Ik vind het debiel als mensen niet in actie komen’

Topadvocaat Bénédicte Ficq, bekend van haar strijd tegen de tabaksindustrie en Tata Steel, is lid geworden van Extinction Rebellion.

‘Het is de hoogste tijd om ons uit te spreken tegen alle vervuiling.’ Ze liep laatst rond in een Albert Heijn XL. Advocaat Bénédicte Ficq (65) zag daar, tussen de gevulde schappen, scherper dan ooit hoe overconsumptie, luxe en uitputting van bronnen er in een alledaags tafereel uitziet. “De overdaad die je daar tegemoet treedt is duizelingwekkend. Het aanbod is zo groot. Absurd. We zijn volkomen losgeslagen van de natuur. Wij zijn de oorzaak dat milieu en klimaat nu in versneld tempo kapotgaan.”

[…]

Om een klimaatramp tegen te gaan

Vandaar die aankondiging. Vlak voor de bezetting van de A12 door de klimaatgroep Extinction Rebellion maakte de advocaat bekend dat ze lid werd. “En nee, ik ben niet aan het radicaliseren”, zette ze in een bericht op LinkedIn over haar deelname. Was ze bang om als ‘klimaatgekkie’ weggezet te worden, dat haar reputatie eraan zou gaan? Ze lacht, zittend aan een lange houten vergadertafel in haar advocatenkantoor, in hartje Amsterdam. “Nee, dat interesseert me geen bal. In het ergste geval zullen sommigen zeggen: wat debiel, wat die Ficq doet. Maar ik vind het juist debiel als mensen niet in actie komen. Als ze geen stelling nemen om een klimaatramp tegen te gaan.”

[…]

Je kunt als ouder prima met je kinderen meedoen

“Het is niet dat je een snelweg oprent, zoals sommigen suggereren. Je gaat er in groepjes naar toe. De actie was vooraf bekend. De politie sloot op een goed moment dat stukje aanrijroute van de snelweg af. Wij activisten namen daarna plaats. Er was veel steun van mensen die hogerop toekeken.” Na een uur werd door de politie de mogelijkheid geboden om vrijwillig op te stappen. Wie dat niet deed – velen, onder wie Ficq zelf – werd aangehouden. “Je kunt als ouder prima met je kinderen meedoen aan zo’n actie”, zegt Ficq. Het is gemoedelijk, geweldloos en niet gevaarlijk, wil ze maar zeggen.

Ze kan er daarom geen begrip voor opbrengen dat een groepje activisten voorafgaand aan de wegblokkade door de politie werd opgepakt, omdat ze op sociale media opriepen tot deelname. Daarop kwam veel kritiek, van zowel maatschappelijke organisaties als klimaatgroepen. Topman van het OM Gerrit van der Burg verdedigde de arrestaties, gebaseerd op verdenking van opruiing, nadien in een interview met NRC. “Maar we moesten ze wel alle zes tegelijk arresteren, want anders zouden ze hun antwoorden kunnen afstemmen. Er was dus een opsporingsbelang”, zei hij onder meer.

“Een rare opmerking”, oordeelt Ficq. “Dat argument, dat verdachten hun verklaring niet op elkaar mogen kunnen afstemmen, past in een ingewikkeld strafproces. Een grote drugszaak ofzo. In dit geval is dat kletskoek. Want alle activisten hebben hetzelfde verhaal: we willen fossiele subsidies stoppen en opkomen voor het klimaat.

[…]

De maatschappij moet ingrijpend veranderen

[…]

Vol overtuiging liet ze zich daarom arresteren bij de A12-blokkade. Een poosje hield de politie haar vast, in een sporthal. Ficq zegt aanwijzingen te hebben dat ze geen boete of straf krijgt, maar alleen een aantekening in haar dossier. Dat klinkt mild. Maar vergelijk het even met de aanpak van boeren, die de snelweg blokkeerden. “Dat gebeurde met verkeer op de weg. Er gingen hooibalen in de fik. Er werden betonnen blokken gestort. Zo bezien vind ik de aanpak van Extinction Rebellion scheef, want het optreden bij de gevaarlijke acties van sommige boeren tegen het stikstofbeleid was vaak uiterst voorzichtig. Zo van: anders breekt de hel los.”

Haar kinderen, twee stuks en allebei rond de dertig, vinden het volgens Ficq geweldig dat ze bij Extinction Rebellion zit. De volgende keer, bij de geplande bezetting van de A12 op 11 maart, gaan ze waarschijnlijk mee. “Ook andere mensen uit mijn omgeving overwegen dat. Het werkt besmettelijk.” Binnen haar beroepsgroep heeft Ficq ook geluiden van steun gekregen. “En tuurlijk, er zullen best collega’s zijn die vinden dat je het als advocaat niet kunt maken om de weg te bezetten en je te laten arresteren.” Dat laat haar koud, stelt Ficq.

Mijn moeder hoorde de vogels niet meer

Op stellige toon: “Ik vind dat de klimaatcrisis een noodtoestand is. En als die zich voordoet dan moet je daarnaar handelen. Ook als advocaat.” Eigenlijk is ze vooral persoonlijk gedreven, omdat de natuur haar zo aan het hart gaat. “Ik ben opgegroeid op het platteland in Zuid-Limburg. Ik liep vaak in mijn eentje door de natuur, ik voelde me verbonden. Mijn moeder, een enorme natuurliefhebber, zei na een aantal jaren: Benedicte, ik hoor de vogels hier niet meer.” Natuurherstel in de regio kon dat nooit meer helemaal goedmaken.

[…]

Leidinggevers in de verdachtenbank

Als advocaat staat Ficq meer dan 1200 aangevers bij die aangifte bij het Openbaar Ministerie hebben gedaan van criminele ziekmakende vervuiling door Tata Steel. De politie doet onderzoek of er bewijs is voor een directe relatie tussen verontreiniging van Tata Steel en ziekte bij mensen in de omgeving. Ze hoopt dat het Openbaar Ministerie de feitelijk leidinggevers in de verdachtenbank brengt.

Het moet wel, zo’n strafzaak, zegt Ficq. De politiek is volgens haar niet bij machte gebleken om de vervuiling van Tata afdoende in te perken. “Toezicht en handhaving schieten enorm tekort. Ondertussen is de lobby van Tata effectief. Het bedrijf heeft een enorme kennisvoorsprong op de vaak onervaren politici die het beleid moeten opstellen. Het is voorspelbaar dat je van de politiek zich laat ringeloren.” Onlangs onthulde De Volkskrant dat een belangrijke milieu-inspecteur de overstap maakte van de Omgevingsdienst die Tata moet controleren naar de staalfabrikant zelf. “Onbegrijpelijk. Wat een slecht signaal. Dat zo’n inspecteur wordt weggekocht is een klap in het gezicht bij bezorgde bewoners, die vertrouwden op de controlerende overheid.”

[…]

Vieze bedrijfsonderdelen sluiten

Of het concern de belofte van ‘groen staal’ door de inzet van schone waterstof kan waarmaken, daar heeft de advocaat een hard hoofd in. “Zo’n technologie ontwikkelen kost vele jaren.” Dat de maatschappij veel staal gebruikt en behoeft, dat beseft ze ook wel. “Kijk hier even rond”, zegt ze in de vergaderruimte van haar advocatenkantoor. “Deze lelijke stoelen…”, zegt ze, wijzend op de stuk of tien vergaderstoelen met stalen frame. Boven de tafel hangt een lamp met stalen, krullende armen.