PODCAST: Rotterdammers koploper in schulden, hoe komt dat eigenlijk?
Eigen schuld, dikke bult? Zo eenvoudig is het niet wanneer je de vaste lasten niet meer kunt betalen – dat leren we van Marjorie Malbons in de podcast ‘Stadswandelingen’. Zij weet als geen ander hoe het is om in de schulden te zitten. Om anderen te kunnen helpen met haar ervaring richtte ze Stichting MAIT (Mijn Administratie Is Top) op.
In Rotterdam, de gemeente waar naar verhouding het aandeel huishoudens met geregistreerde schulden het grootst is, zijn schuldhulpverleners als Malbons onmisbaar. Om alvast een inkijkje te geven in de aflevering over schulden, beantwoordt Malbons 5 vragen.
Nergens in Nederland zitten er zoveel mensen in de schulden als in Rotterdam. Schuld is overal in de stad aanwezig; in de vorm van opstapelende belastingsbrieven, bezoeken van deurwaarders en oplopende studieschulden. Is schuld in de eerste plaats een persoonlijk probleem of is het ook een sociale verhouding die getekend wordt door machtsverschillen, klasse of afkomst? Hoe kunnen we schuld in kaart brengen in Rotterdam? En wiens belangen en verhalen worden meegenomen in beleidsmaking en maatschappelijke discussies over schuldenproblematiek?
Is schuld wel ‘je eigen schuld’?
“Nee, schuld is niet je eigen schuld”, zegt Malbons.”Uitzonderingen daarbuiten gelaten natuurlijk.” De schuldhulpverlener vertelt dat bij de meeste mensen schulden ontstaan door onvoorziene situaties, of ’life-events’, zoals Malbons dat noemt. Ze geeft een aantal voorbeelden:
“Je partner moet naar een verzorgingstehuis, met extra kosten als gevolg; een echtscheiding, waardoor je een eigen woning moet zoeken; je wordt ziek, waardoor je inkomen wegvalt; je partner die kostverdiener was overlijdt, waardoor je een uitkering moet aanvragen. De acht weken durende aanvraag leidt al snel tot een achterstand in de vaste lasten.”
Daarnaast vertelt Malbons dat schulden gecreëerd worden door toedoen van bepaalde overheidsinstellingen, “terwijl de burger hiervoor aansprakelijk wordt gesteld. Een eerste vordering zorgt vaak voor velen die volgen, omdat die ene vordering verdubbeld wordt of als fraudeschuld wordt bestempeld.”
Wat kan er beter in de schuldhulpverlening van de gemeente Rotterdam?
“De bejegening, het niet veroordelen van een hulpvrager en niet altijd ervan uit gaan dat het wel opzet zal zijn”, zegt Malbons. “Ook vind ik dat aanvragen die te maken hebben met een uitkering of bijzondere bijstand sneller opgepakt moeten worden.” Ze vraagt zich bijvoorbeeld af waarom een aanvraag voor een uitkering wel acht weken lang kan duren. “Is er echt zoveel tijd nodig om iets af te handelen?”
Als gevolg van dit soort lange wachttijden krijgen mensen te maken met betaalachterstanden en komen zij geld tekort om eten te kopen, vertelt Malbons. Volgens haar zou het handig zijn als er vooraf wordt medegedeeld dat broodnood aangevraagd kan worden en dat er recht is op een overbrugging. “Hierdoor hoeven mensen niet acht weken, met soms een uitloop van meerdere weken, te wachten.”
De podcast is onderdeel van Erasmus Verbindt, een studenteninitiatief van de Erasmus Universiteit. Meer dan 40 EUR-studenten werken samen om de wetenschap en de Rotterdamse samenleving te verbinden. ‘Stadswandelingen’ is één van de manieren om dit te realiseren. De podcast wordt geproduceerd in samenwerking met de Gemeente Rotterdam en Omroep Rijnmond.